We vullen er onze feestelijke ballonnen mee, koelen MRI-scans met de vloeibare vorm ervan en sporen er zelfs terroristen mee op. Maar wat iedereen lijkt te vergeten, is dat helium een niet te hernieuwen grondstof is die eens opraakt. Wetenschappers trekken nu aan de bel: de wereld is op deze manier tussen 2035 en 2040 door haar voorraad heen.
Helium is de afgelopen jaren een mooie grondstof gebleken. Kinderen kunnen zich uren met ballonnen vermaken. In ziekenhuizen blijft de MRI-scan draaien dankzij een koelsysteem waarin vloeibaar helium zit. En ook organisaties die achter terroristen aanzitten, gebruiken helium om hun apparatuur te koelen. NASA is tevens een grootverbruiker. De ruimtevaartorganisatie gebruikt het helium om de brandstoftanks van haar raketten schoon te maken.
Recycling
Hoe kunnen we deze belangrijke grondstof zo gemakkelijk opmaken? Het heeft alles te maken met een wet die er in 1996 in Amerika doorkwam. De grootste voorraad helium bevindt zich namelijk in Texas en moet volgens de wet voor 2015 zijn verkocht. Om de verkoop te bespoedigen, is de helium spotgoedkoop. Gevolg: ‘nieuw’ helium is zo goedkoop dat het financieel geen enkele zin heeft om ‘oud’ helium te recyclen.
Gemakkelijk
En dat leidt ertoe dat bedrijven, organisaties en particulieren helium gemakkelijk consumeren. Zo gemakkelijk zelfs dat het langzamerhand opraakt. Nog 25 tot 30 jaar en dan zijn we er definitief doorheen.
Onderzoek
Helium ontstaat door nucleaire fusies op de zon of door het langzame radioactieve verval van gesteenten. Het is onmogelijk om het goedje kunstmatig te vervaardigen. En dat terwijl we helium zo hard nodig hebben en ook in de toekomst zo goed kunnen gebruiken. Want ook andere grondstoffen raken zo langzamerhand op. Om te achterhalen of we kernreactoren kunnen bouwen die geen radioactief afval produceren, moeten we het proces dat zich op de zon afspeelt, nabootsen. En voor zo’n onderzoek is veel helium nodig.
Goedkoop
Wetenschapper Robert Richardson – hij won de Nobelprijs voor zijn werk omtrent helium-3 – maakt zich dan ook zorgen. “In 1996 besloot het Amerikaanse congres om de reserves te verkopen en de consequentie was dat de markt overspoeld werd met goedkoop helium, omdat de prijs ervan niet door de markt werd bepaald. De motivatie was gewoon: alles moet in 2015 verkocht zijn.”
Verspild
Ervan uitgaande dat de wereld 4.7 miljard jaar oud is, kunnen we concluderen dat het lang geduurd heeft voordat deze heliumvoorraden ‘af’ waren. “En wij verbruiken dat in ongeveer honderd jaar. Door de wet is helium veel te goedkoop en wordt het niet als een kostbare grondstof behandeld. Het wordt verspild.”
Volgens Richardson gaat dit niet alleen de Verenigde Staten aan. Een tekort aan helium is een wereldwijd probleem. Om het recyclen van helium weer interessant te maken, moet de prijs van nieuw helium zo’n twintig tot vijftig keer hoger worden. Slecht nieuws voor de kinderen: als de ballon gevuld met helium een eerlijke prijs zou hebben (en dus de kostbaarheid van helium zou weerspiegelen) zou deze 78 euro kosten. “Zodra helium in de atmosfeer belandt, is de aarde het voor altijd kwijt,” waarschuwt Richardson.
