Onderzoek suggereert dat Trojanen – talrijk in ons zonnestelsel – ook buiten ons zonnestelsel te vinden zijn.
Jupiter heeft er meer dan zesduizend en ook nabij Neptunus en Mars zijn te vinden. En zelfs onze eigen planeet heeft er – voor zover we nu weten – eentje. We hebben het over Trojanen: planetoïden die zich in de Lagrangepunten L4 en L5 in de baan van een planeet bevinden en dus of achter de planeet aanjagen of de planeet voorgaan (zie de afbeelding hieronder).
In ons zonnestelsel zijn dus duizenden Trojanen te vinden. Maar hoe zit het buiten ons zonnestelsel? Onderzoekers Michael Hippke en Daniel Angerhausen zochten het uit. Ze richtten zich daartoe op gegevens van ruimtetelescoop Kepler. Deze telescoop was lang dé planetenjager die de mens rijk was. De telescoop tuurde langdurig naar sterren in de hoop de helderheid van deze sterren met enige regelmaat te zien afnemen. Zo’n ‘dip’ in de helderheid van de ster kon er dan namelijk op wijzen dat rond de ster een planeet cirkelde. Het opsporen van Trojanen in de baan van een exoplaneet zou op soortgelijke wijze kunnen plaatsvinden, want Trojanen houden ook wat sterlicht tegen wanneer ze tussen Kepler en de ster die Kepler observeerde in komen te staan.
Resultaten
De onderzoekers bestudeerden 1000 sterren waarvan we weten dat ze een planeet bezitten en ontdekten kleine afnames in de helderheid van de sterren wanneer Lagrangepunt 4 en Lagrangepunt 5 – dus de plekken waar Trojanen zich bevinden – zich tussen Kepler en de ster bevonden. Die afnames in helderheid kunnen veroorzaakt worden doordat een planetoïde van ongeveer 970 kilometer groot rond de onderzochte sterren cirkelt. Maar het kunnen ook meerdere kleinere planetoïden zijn. Al met al doet de situatie sterk denken aan wat we rond Jupiter zien.
Maar de onderzoekers zijn voorzichtig. “De gegevens van Kepler zijn de beste die we nu hebben, maar de kwaliteit is nauwelijks goed genoeg om naar Trojanen te zoeken,” schrijven de onderzoekers in hun paper. “We geloven echter dat de methoden die we nu gebruikt hebben in de toekomst waardevol zullen blijken te zijn wanneer we over meer en betere gegevens kunnen beschikken.” De onderzoekers denken dan bijvoorbeeld aan de PLATO 2.0-missie die in 2024 zal starten. Wellicht zal dit observatorium straks de eerste exo-Trojaan met zekerheid kunnen aanwijzen.
