De houten kunstteen verving de grote teen van de dochter van een Egyptische priester.
De teen in kwestie werd aan het eind van de jaren negentig in een dodenstad nabij Luxor gevonden en is nu met behulp van de meest moderne technieken bestudeerd. De wetenschappers gingen onder meer na welke materialen er precies gebruikt werden om de prothese te maken. “We weten dat zeker vier verschillende soorten materialen zijn gebruikt,” vertelt onderzoeker Andrea Loprieno aan Scientias.nl. “Waaronder een donker hardhout.” Het onderzoek wijst daarnaast uit dat de prothese meerdere malen is aangepast.
Zorgvuldig gemaakt
De wetenschappers moeten op basis van hun studie tevens concluderen dat de maker van deze prothese wist wat hij deed. Hij (of zij) moet veel van de menselijke anatomie hebben geweten en heeft op basis daarvan een prothese gemaakt die goed vastzat, maar toch flexibel was. Het resultaat is een prothese die sterk lijkt op het lichaamsdeel dat deze verving, maar ook prettig moet hebben gedragen. Het vertelt ons veel meer over de gebruiker van de prothese – de dochter van een priester – zo stelt Loprieno. “De kwaliteit van de prothese geeft een beeld van de elitaire status van de gebruiker of haar familie en laat zien dat een realistisch en mooi uiterlijk van het kunstmatige lichaamsdeel belangrijk was.”
De prothese werd gebruikt
Ook weten de onderzoekers zeker dat de prothese daadwerkelijk werd gedragen. “De prothese laat verschillende sporen van slijtage zien.” Het lijkt misschien logisch dat een zo zorgvuldig vervaardigde prothese daadwerkelijk gebruikt werd, maar dat is het niet. We weten namelijk dat de Egyptenaren hun geliefden zo compleet mogelijk naar het hiernamaals wilden sturen. Dus was het heel gewoon om missende ledematen na het overlijden na te maken en in het graf te stoppen. Zo werd de overledene in het hiernamaals in ieder geval niet belemmerd door zijn of haar handicap. Maar de prothese van de dochter van de priester is dus niet met het hiernamaals in het achterhoofd vervaardigd.
Belangrijk onderzoek
Het is volgens Loprieno belangrijk dat we meer over deze prothese te weten komen. Want zo krijgen we ook meer inzicht in de Egyptische cultuur die blijkbaar veel waarde hechtte aan de compleetheid van het menselijk lichaam. “Dat wordt ook gereflecteerd in de Egyptische religie, bijvoorbeeld door de mummificatie van het dode lichaam. Daarnaast laat het zien hoe mensen handicaps in het verleden precies probeerden te compenseren en dat er een heel geavanceerde technologie voor handen was om protheses te vervaardigen.”
Voor nu gaat de prothese – die zo’n 3000 jaar oud is – de boeken in als één van de oudste protheses die tot op heden zijn teruggevonden. Loprieno acht het echter niet ondenkbaar dat deze prothese op termijn van de troon wordt gestoten door de vondst van een nog oudere Egyptische prothese. Ze wijst erop dat er al verschillende objecten zijn teruggevonden die veel ouder zijn dan de prothese en net zo’n vakmanschap tentoonspreiden als de kunstteen. “Het zou mij niet verbazen als er een prothese ontdekt wordt die bijvoorbeeld stamt uit de periode die wij het Nieuwe Rijk noemen (1550 tot 1000 voor Christus).”
