Amerikaanse en Duitse wetenschappers hebben een nieuw antibioticum gevonden. Het is voor het eerst in decennia dat er zo’n krachtig antibioticum is ontdekt. De stof heet teixobactin en doodt o.a. bacteriën die longontsteking, stafylokok en bloedinfecties veroorzaken.
De onderzoekers ontdekten het antibioticum in een plastic krat gevuld met (verdund) vuil, dat we ook in onze achtertuinen aantreffen. In deze krat legden zij een microfluïdische chip met 306 piepkleine gaten. In ieder gat vingen zij een microbe. Vervolgens groeiden de microben, waardoor grote bacteriekolonies ontstonden. De bacteriën werden hierna overgeheveld naar een petrischaal, waarna de onderzoekers teixobactin ontdekten. Normaal gesproken groeit slecht 1% van alle microben in een bodemmonster in een laboratorium, maar de microfluïdische chip – met de hippe naam ‘iChip’ – verhoogt dit naar 50%. De circa tienduizend kolonies leverde 25 potentiele antibiotica op, waarvan teixobactin de beste kandidaat bleek te zijn.
Teixobactin doodt bacteriën door zich aan een vetmolecuul te binden, dat een cruciale bouwsteen van de celwand van een bacterie is. “De bouw van de celwand is de achilleshiel van bacteriën,” legt onderzoeker Andreas Essig uit. Hij werkte niet mee aan dit onderzoek, maar ontdekte in 2014 een soortgelijk antibioticum in een paddenstoel. “Want als het eiwit zich aan de bouwsteen van de celwand van een bacterie kan binden, gaan de bacteriën dood doordat ze niet in staat zijn om een nieuwe celwand te bouwen.”
Redt teixobactin miljarden levens?
Dit is zo ongewoon, dat wetenschappers verwachten dat bacteriën niet snel resistent worden. Dit betekent dat teixobactin straks met open armen ontvangen wordt door de medische wereld, omdat er nieuwe antibiotica nodig zijn. De toename van antibioticagebruik zorgt ervoor dat steeds meer bacteriën resistent zijn voor antibiotica. Wetenschappers verwachten dat in 2050 wereldwijd tien miljoen extra mensen per jaar sterven aan antimicrobiële resistentie. Dat zijn er meer dan er aan kanker overlijden. Teixobactin – en toekomstige andere antibiotica – kunnen de verwachte cijfers voor 2050 verlagen.
Wanneer is teixobactin verkrijgbaar?
Maar eerst is meer onderzoek nodig. Op dit moment is het antibioticum alleen getest op muizen. Daar heeft teixobactin zich al bewezen door de dodelijk MRSA-bacterie uit te schakelen. Als teixobactin zich net zo gedraagt in mensen als in muizen, dan is het voor het eerst sinds 1987 dat er een nieuwe klasse in de wereld van de antibiotica is ontdekt. Als alles meezit, dan kan je huisarts over vijf tot tien jaar dit antibioticum voorschrijven.
