In de Middeleeuwen werden mensen gemiddeld tussen de 25 en 40 jaar oud. Maar de Tempeliers leefden doorgaans tientallen jaren langer. Wat was hun geheim?
Het is een opvallend kenmerk van de Tempeliers: ze werden – relatief gezien – stokoud. De ridder Hugo van Payns werd 66. Jacques de Molay werd op zijn 67e gedood. En Geoffrey de Charney werd op zijn 63e geëxecuteerd. Het zijn heel respectabele leeftijden, zeker als je bedenkt dat de gemiddelde mens in de Middeleeuwen in zijn handjes mocht knijpen als hij zijn veertigste verjaardag mocht vieren.
Hygiëne
Hoe kan het toch dat de Tempeliers – een christelijke kruisridderorde – zo’n lang leven beschoren waren? In de Middeleeuwen werd de lange levensduur gezien als een goddelijk geschenk. Maar nieuw onderzoek toont nu aan dat de mannen hun lange leven waarschijnlijk te danken hadden aan hun (eet)gewoonten en hygiëne.
Vlees, groente en fruit
Wetenschappers trekken die conclusie nadat ze zich over de specifieke set regels bogen waar de Tempeliers zich aan dienden te houden. Veel van deze regels hebben betrekking op het dieet en de hygiëne. Zo is er een regel die stelt dat drie keer in de week vlees eten voldoende is. Ook schrijven de regels het nuttigen van grote hoeveelheden groente en vers fruit voor.
Schoon
Naast deze geschreven regels waren er ook richtlijnen die erop gericht waren de verspreiding van ziekten te voorkomen. Zo waren de Tempeliers verplicht om voor het eten en bidden hun handen te wassen. De plek waar ze met z’n allen aten, werd goed schoongehouden en er werden altijd tafelkleden gebruikt (behalve op de vrijdag voor Pasen, dan aten de ridders van een onbedekte tafel, die van tevoren wel grondig was schoongemaakt).
Diabetes en jicht
En daarmee hadden de ridders het – met hun oog op de gezondheid – veel beter voor elkaar dan hun rijkste tijdgenoten. “In de Middeleeuwen was het dieet van de rijken rijk aan vet en calorieën en weinig gevarieerd,” zo schrijven de onderzoekers. “Ziekten die samenhingen met het veelvuldig nuttigen van vlees – zoals jicht – kwamen vaak voor. Tegelijkertijd werd obesitas gezien als een teken van rijkdom.” Onder de elite waren dan ook veel mensen met overgewicht. Ook diabetes, een hoog cholesterol en metabool syndroom kwamen vaak voor. “Het dieet van de Tempelier was specifiek ontworpen om dat tegen te gaan: kun je je een ridder met overgewicht voorstellen die tientallen vijanden te lijf gaat?”
Verder werd vlees in de Middeleeuwen eigenlijk altijd gegrild en was het dus rijk aan kankerverwekkende stoffen. De ridders beperkten hun vleesinname en dus ook hun kans op ziekten, sterk door slechts drie keer in de week vlees te eten. Bovendien zagen ze zeevruchten – rijk aan onder meer omega 3-vetzuren – als een goede vervanging voor vlees. Daarnaast dronken de ridders kleine tot middelgrote hoeveelheden wijn tijdens het eten en verkleinden zo hun kans op hart- en vaatziekten. “Samenvattend denken we dat het dieet en de levensstijl de verklaring is voor de lange levensduur van de Tempeliers,” zo stellen de onderzoekers. En in dat geval kunnen we dus nog iets van deze ridders leren.
