Wetenschap vindt plekje in het brein dat ons dingen laat zien die er niet zijn

vierkant

Wat ziet u als u het plaatje hierboven bekijkt? De meesten van ons zullen een vierkant zien. Maar dat is er niet: het plaatje laat feitelijk alleen vier cirkels met een hap eruit zien. Het vierkant verzint ons brein erbij. Wetenschappers hebben nu ontdekt waar ons brein die denkbeeldige vormen precies creëert.

Wanneer we een gefragmenteerde achtergrond zien, ziet ons brein vormen en oppervlakken die er eigenlijk niet zijn. “Het is hallucineren zonder drugs,” stelt onderzoeker Alexander Maier.

Hallucinatie
Maar waar in ons brein ontstaat die hallucinatie nu precies? Maier en zijn collega’s zochten het uit. Ze wisten al wel een beetje waar ze moesten zoeken: in V4. Zoogdieren – waaronder mensen – verwerken visuele prikkels in een deel van het brein dat we visuele cortex of gezichtsschors noemen. Dit deel van het brein is weer onder te verdelen in vijf regio’s: V1 tot en met V5. Van V4 weten we dat het betrokken is bij het herkennen van objecten. “Dus we dachten dat het betrokken zou zijn bij denkbeeldige vormen,” stelt onderzoeker Michele Cox.

Makaken
Om vast te stellen of dat klopte, richtten onderzoekers zich op makaken. Eerst zochten ze de zenuwcellen in V4 op die geassocieerd worden met verschillende locaties op het netvlies van de makaken. Zodra ze die informatie compleet hadden, lieten ze de apen naar een scherm kijken met daarop een afbeelding zoals bovenaan dit artikel. De onderzoekers ontdekten dat de zenuwcellen die het gebied in het midden van de cirkels representeerden een signaal afgaven. Maar wanneer de apen hetzelfde plaatje zagen, maar dan met cirkels die aan de andere kant een ‘hapje’ misten, lagen deze zenuwcellen stil.

Detective die verkeerde conclusies trekt
En daarmee is bewezen dat het denkbeeldige vierkant ontstaat in dit deel van het brein. “Eigenlijk gedraagt het brein zich als een detective. Het brein reageert op aanwijzingen in de omgeving en maakt vervolgens een inschatting als het gaat om hoe die stukjes informatie in elkaar passen. In het geval van de illusies is die conclusie echter incorrect.”

Niet alleen mensen en apen zien overigens deze illusies. Ook katten, uilen, goudvissen en honingbijen zien ze. Onderzoekers denken dan ook dat deze illusie een belangrijke functie heeft. Het zou één van de methodes zijn waarmee ons brein roofdieren of prooien die zich bijvoorbeeld in de bosjes ophouden, op kan sporen.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd