Wetenschap wapent banaan tegen dodelijke bananenziekte

Redding van één van de meest bedreigde fruitsoorten ter wereld lijkt nabij.

We weten niet beter dan dat de schappen in de supermarkt rijkelijk gevuld zijn met bananen. Maar dat lijkt in de toekomst te gaan veranderen. Want de banaan wordt ernstig bedreigd, onder meer door de Panamaziekte, die veroorzaakt wordt door de Fusarium-schimmel. Deze schimmel kent inmiddels een extreem virulente variant die TR-4 wordt genoemd en zelfs de razendpopulaire Cavendish-bananen (die we en masse in de supermarkt kopen) aantast. “TR4 kan meer dan veertig jaar in de grond blijven zitten en er is geen effectieve pesticide tegen de schimmel,” vertelt onderzoeker James Dale. “Het is een enorm probleem. De schimmel heeft Cavendish-plantages in vele delen van de wereld aangetast en verspreidt zich rap over Azië. Het is een heel grote bedreiging voor de commerciële bananenproductie wereldwijd.”

Primeur
Maar eindelijk is er nu ook een beetje goed nieuws. Het is Dale en collega’s namelijk voor het eerst gelukt om een Cavendish-banaan te kweken die bestand is tegen TR4. Een wereldwijde primeur!

RGA2
De onderzoekers verkregen de resistente bananenplant door deze te voorzien van een gen (RGA2) afkomstig van een wilde, Aziatische bananenplant die bestand is tegen TR4. Vervolgens plaatsten ze de aangepaste bananenplant in grond die door TR4 geïnfecteerd was. Ook werden enkele controle-planten (Cavendish-bananenplanten die niet genetisch waren aangepast) in de grond gezet. Eén van de aangepaste Cavendish-lijnen bleek gedurende het hele onderzoek (dat drie jaar duurde) TR4-vrij te blijven. Drie andere met RGA2 aangepaste lijnen bleken in ieder geval beter bestand te zijn tegen de bananenziekte: tot 20% van de planten vertoonde in de drie jaar die het onderzoek liep symptomen van de bananenziekte. Heel anders verging het de controleplanten die in dezelfde met TR4 besmette grond leefden: 67 tot 100 procent van deze controleplanten waren na drie jaar dood of in ieder geval met TR4 geïnfecteerd.

Correlatie
“We kunnen niet concluderen dat het RGA2-gen verantwoordelijk is voor de resistentie die we in de originele wilde bananen zien, omdat we de genexpressie – de mate van activiteit van deze genen – in de aangepaste Cavendish aanzienlijk hebben opgevoerd, en deze de activiteit in de wilde bananen zelfs oversteeg. Maar we hebben wel een correlatie gevonden.”

Vervolgonderzoek
Bovendien blijkt uit het onderzoek dat het RGA2-gen van nature in de Cavendish-bananen voorkomt. Het gen is alleen niet erg actief. “We proberen een manier te vinden om dat gen in de Cavendish aan te zetten,” vertelt Dale. “Maar het is een complex proces dat nog wel vier of vijf jaar laboratoriumwerk vereist.” De onderzoekers blijven daarnaast in wilde bananen zoeken naar genen die deze planeten resistent maken voor TR4 en andere gevaarlijke ziekten.

De laatste bevindingen zijn in ieder geval heel hoopgevend. “Deze resultaten zijn opwindend, omdat het betekent dat we een oplossing gevonden hebben die gebruikt kan worden om deze ziekte in te dammen. We hebben een Cavendish-banaan die resistent is tegen de schimmel die – nadat de regelgeving dat toestaat – kan gaan groeien in grond die door TR4 geïnfecteerd is.”

Bronmateriaal

"Saving Cavendish: QUT grows world-first Panama disease-resistant bananas" - Queensland University of Technology

Afbeelding bovenaan dit artikel: TheDigitalArtist (via Pixabay)

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd