Wetenschap zet vetcel om in stamcel die verschillende weefsels kan repareren

Is je weefsel beschadigd door een ongeluk of ouderdom? In de toekomst kun je het mogelijk repareren met behulp van je vetcellen!

Wetenschappers hebben namelijk een nieuwe stamceltherapie ontwikkeld. De therapie kan vrijwel alles in het lichaam – van wervels tot botbreuken – repareren en is vergelijkbaar met de methode die salamanders gebruiken om ledematen te regenereren. “We namen bot- en vetcellen, schakelden hun geheugen uit en zetten ze om in stamcellen, zodat ze – zodra we ze terug in het lichaam plaatsten – verschillende celtypen kunnen repareren,” vertelt onderzoeker John Pimanda.

Embryonale stamcellen
Stamcellen zijn er in verschillende soorten. Heel bekend zijn de embryonale stamcellen. Deze stamcellen kunnen tijdens de ontwikkeling van de embryo elk type cel in het menselijk lichaam genereren. Daarmee lijken ze – even afgezien van alle ethische bezwaren die er omtrent het gebruik van deze stamcellen zijn – heel geschikt voor regeneratie van kapot weefsel. Maar dat is niet zo, vertelt onderzoeker Vashe Chandrakanthan. “Embryonale stamcellen kunnen niet gebruikt worden om beschadigd weefsel te behandelen, omdat ze in staat zijn om uit te groeien tot tumoren.” Het moet dus anders. Het idee om cellen te transformeren tot stamcellen is niet nieuw. Maar eerdere pogingen maakten gebruik van virussen om die cellen zover te krijgen dat het stamcellen werden. Een aanpak die Chandrakanthan ‘klinisch onacceptabel’ noemt.

Multipotente stamcellen
Veel acceptabeler is de door Chandrakanthan en collega’s ontwikkelde stamceltherapie die zowel de problemen van de embryonale stamcellen als de op virussen gebaseerde stamceltherapie niet kent. In feite reprogrammeren de onderzoekers vet- en botcellen, zodat het multipotente stamcellen worden, oftewel stamcellen die meerdere soorten weefsels kunnen regenereren.

De stamceltherapie in beeld. Afbeelding: UNSW Media / Michael Whitehead.
De stamceltherapie in beeld. Afbeelding: UNSW Media / Michael Whitehead.
Hoe werkt het?
Er worden bijvoorbeeld enkele menselijke vetcellen verzameld. Vervolgens worden deze behandeld met het stofje 5-Azacytidine (AZA) en een groeifactor. AZA zorgt ervoor dat de cel flexibeler wordt, wat nodig is om deze te kunnen reprogrammeren. Over een periode van twee, drie weken veranderen de cellen zo langzaam maar zeker in multipotente stamcellen. Wanneer deze stamcellen in beschadigd weefsel worden geplaatst, vermenigvuldigen ze zich en bevorderen het genezingsproces.

Experimenten
Experimenten met muizen zijn veelbelovend. “De techniek is een aanzienlijke verbetering ten opzichte van de vele op het moment nog onbewezen stamceltherapieën die nog niet of amper hebben bewezen dat ze een directe bijdrage kunnen leveren aan de vorming van nieuw weefsel,” stelt Pimanda. “We gaan momenteel na of vetcellen van volwassen mensen die omgezet zijn in multipotente stamcellen beschadigd weefsel in muizen veilig kunnen repareren. Experimenten met mensen beginnen naar verwachting aan het einde van 2017.

De stamceltherapie is volgens de onderzoekers met name veelbelovend voor de behandeling van onder meer rug- en nekpijn en beschadigingen aan de rugwervel. “Ook kan het het genezingsproces na complexe operaties waarbij botten en gewrichten in het lichaam moeten integreren, versnellen,” stelt onderzoeker Ralph Mobbs. Je kunt dan bijvoorbeeld denken aan implantaten in de wervelkolom. “Implantaten die momenteel gebruikt worden om beschadigde wervels te vervangen, binden zich niet altijd zo goed aan de omringende botten, dus door deze opnieuw geprogrammeerde stamcellen te transplanteren, hopen we in staat te zijn om deze implantaten beter te laten fuseren met het bot van de ontvanger.”

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd