Wetenschappers laten vogels stotteren – en hopen zo menselijke stotteraars te kunnen helpen

Er bestaan opmerkelijke parallellen tussen de hersenmechanismen voor vogelzang en menselijke spraak. En dat is hoopgevend.

Spraakproblemen zoals stotteren plagen miljoenen mensen wereldwijd. In Nederland stotteren er ongeveer 170.000 mensen. De oorzaak van stotteren is lang een mysterie geweest, maar langzaamaan beginnen wetenschappers de achterliggende redenen te ontrafelen. En wel op een heel bijzondere manier: met behulp van zangvogels.

Zebravinken
In een nieuwe studie verzamelden de onderzoekers een aantal zebravinken en deden een kleine ingreep in de hersenen. Dit leidde ertoe dat de vogeltjes ineens een iets ander liedje zongen. “Eén van de veranderingen die we zagen is dat vogels stukjes van hun lied herhaalden,” vertelt onderzoeker Sanne Moorman. De ingreep was echter omkeerbaar. Nadat ze het ‘foutje’ weer hadden teruggedraaid, herstelde ook weer het originele lied. “Ze zongen weer hun oude liedje,” aldus Moorman.

Stotterende vogels
Door de kleine ingreep lieten de onderzoekers de zebravinken als het ware stotteren. Eén van de kenmerken van stotteren is namelijk dat stotteraars bepaalde woorden of woorddelen herhalen. “De zebravinken uit onze studie herhaalden tevens enige zangnoten,” zegt Moorman. “Ze stotterden dus.” Naast herhaling is een ander kenmerk van stotteren dat er na een hapering doorgesproken kan worden. Bovendien is vaak het spraaktempo iets minder vloeiend. En ook deze twee kenmerken zagen de onderzoekers terug bij de zebravinken. “We zagen dat onze zebravinken na de herhaling – het stotteren – toch ook weer verder zongen,” vertelt Moorman. “Het tempo van de nootjes en de pauzes bleken tevens onregelmatiger te worden.”

In bovenstaand geluidsfragment hoor je het normale liedje van een zebravink.

Luister in dit fragment naar een stotterende zebravink.

Parallellen
Het zijn interessante ontdekkingen. Want deze symptomen van stotteren zijn nog niet eerder bij dieren geconstateerd. Bovendien is dit de eerste keer dat er zo’n stotter-fenotype, dat in zoveel facetten lijkt op hoe mensen stotteren, gevonden is bij een dier. Het betekent dat er opmerkelijke parallellen bestaan tussen de hersenmechanismen van vogelzang en de menselijke spraak. En dat is hoopgevend. Volgens Moorman kunnen we dankzij de resultaten uit de studie mogelijk menselijke stotteraars een beetje beter helpen. “We verwachten dat een vergelijkbaar herstel van hersenactiviteitspatronen, zoals we zagen bij onze zangvogels, ook kan bijdragen tot verbetering van spraakproblemen bij mensen,” concludeert Moorman.

Oplossing
Betekent dit dan dat we de oplossing voor stotteren hebben gevonden? Dat ook nog niet. Wel zijn we op de goede weg. “Mensen en zebravinken hebben allebei in het brein het zogenoemde cortico-striataal circuit,” legt Moorman uit. “Dit hersencircuit is zowel bij zangvogels als bij mensen belangrijk voor geleerde bewegingen, zoals zang bij vogels en spraak bij mensen.” Een aandoening in dit circuit kan tot bewegingsstoornissen leiden, zoals stotteren of de ziekte van Parkinson.

“Wat wij nu hebben ontdekt met ons onderzoek is dat het patroon van hersenactiviteit in dit circuit van cruciaal belang is voor het veranderen van gedrag, meer dan de absolute mate van hersenactiviteit,” gaat Moorman verder. “We verwachten dat een normalisatie van het activiteitspatroon in het cortico-striataal circuit bij mensen, net als bij zebravinken, tot spraakverandering kan leiden. Met deze informatie uit onze studie kunnen onderzoekers gerichter zoeken naar farmacologische therapieën voor spraakstoornissen.” 

Bronmateriaal

"Het oude liedje" - Universiteit Utrecht

"Tweet and Re-tweet: Songbird Stuttering Allows Researchers to Pinpoint Causes in the Brain" - Tufts University

Afbeelding bovenaan dit artikel: Nick Stafford via Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd