Wetenschappers lossen oude ‘cold case’ op

In oktober 1587 stierven Francesco I de Medici, groothertog van Toscane en zijn tweede vrouw Bianca Cappello. Na een doodsstrijd van elf dagen stierven ze enkele uren na elkaar. Moord? Toeval? Nee: malaria! En daarmee is een eeuwenoude ‘cold case’ nu eindelijk opgelost.

Wetenschappers bestudeerden de stoffelijke overschotten van de familie De Medici en vegen de theorie dat er sprake zou zijn van een familiedrama van tafel. Niet gif, zoals lang werd beweerd, maar malaria zorgde ervoor dat Francesco en zijn vrouw zo kort na elkaar stierven.

Malaria
“Het blijkt geen gif te zijn,” vertelt onderzoeker Gino Fornaciari. “We hebben een immunologisch onderzoek gedaan en vonden resten van de parasiet plasmodium falciparum. Dat is de meest dodelijke plasmodium-soort die malaria veroorzaakt.”

Van onder naar boven: Johanna van Oostenrijk, Ferdinando de Medici, Bianca Cappello en Francesco de Medici.
Francesco
Francesco I de Medici werd in 1541 geboren en groeide uit tot een beschermheer van de kunst en wetenschap. Zijn familie was zeer invloedrijk, maar zelf had hij weinig met het staatsmanschap. Hij vond de alchemie interessanter. Toen zijn vrouw Johanna – de niet al te knappe dochter van Ferdinand van Habsburg – stierf, trouwde Francesco met de mooie Bianca Cappello, die al langer zijn minnares was. Ze stierven beiden in

1587.

Geruchten
Op de overlijdensakte staat vermeld dat het stel aan malaria leed, maar al snel ging het gerucht dat de broer van Francesco, kardinaal Ferdinando de geliefden vermoord had. Hij zou door de komst van Bianca zijn kansen op de erfenis hebben zien vervliegen en daarom beiden hebben gedood. Die geruchten werden verder aangewakkerd door het feit dat Francesco en Bianca ziek werden nadat Ferdinando hen bezocht had.

Schaduw
Na de dood van Francesco werd Ferdinando de nieuwe groothertog. Hij was een vaardige man en steunde net als zijn broer de kunst. Ook introduceerde hij een rationele manier van regeren en regelde hij een aantal strategische huwelijken in zijn familie waardoor de rol van De Medici groot bleef. Ondanks Ferdinando’s kordate optreden hing er echter toch voortdurend een schaduw over zijn handelen heen; velen bleven ervan uitgaan dat hij zijn broer had omgebracht.

Arsenicum
In 2006 kwam er een onderzoeksrapport uit waaruit bleek dat Francesco door een arsenicumvergiftiging is overleden. Fornaciari vindt de conclusies begrijpelijk. “Ik denk dat de hoge concentraties arsenicum die de onderzoekers gevonden hebben, te wijten zijn aan het frequente gebruik van arsenicummengsels tijdens het balsemen,” vertelt hij. Maar: “Francesco stierf door malaria.”

De wetenschappers bestudeerden ook de botten van Francesco’s vader, Cosimo I de Medici en Francesco’s eerste vrouw Johanna van Oostenrijk. Cosimo bleek aan longontsteking te zijn overleden. Johanna stierf tijdens de geboorte van haar zevende kind. Beiden vertoonden geen enkel spoort van plasmodium falciparum. De botten van Francesco bevatten wel restanten van deze parasiet. Het lichaam van Bianca kon niet worden onderzocht, omdat haar begraafplaats onbekend is. Desalniettemin gaan de onderzoekers ervan uit dat zij – evenals Francesco – aan malaria stierf.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd