FRB 121102 heeft een broertje!
In de afgelopen jaren zijn er al heel wat radioflitsen gedetecteerd. Zo staat de teller momenteel op meer dan zestig. Ook vonden wetenschappers bronnen van radioflitsen. Het is echter erg lastig om deze goed te onderzoeken, omdat de meeste bronnen van de mysterieuze radioflitsen maar één keer van zich laten horen. Bron FRB 121102 vormde hierop een uitzondering en gaf al herhaaldelijk snelle radioflitsen af. Deze werd in 2015 ontdekt, met de Arecibo-radiotelescoop in Puerto Rico. En nu stuiten Canadese onderzoekers op een tweede repeterende bron radioflitsen, die ze in het tijdschrift Nature uit de doeken doen.
Snelle radioflitsen (ook wel Fast Radio Burst of kortweg FRB genoemd) zijn heel krachtige pulsen radiostraling die hooguit enkele milliseconde aanhouden. Hoe ze precies ontstaan, weet niemand. Wel weten we dat ze enorme hoeveelheden energie vrijgeven, vergelijkbaar met wat de zon in tachtig jaar tijd genereert. Lees hier meer over snelle radioflitsen en wat we er tot nu toe over weten.
FRB 180814.J0422 + 73
De nieuwe ontdekte repeterende bron draagt de wat ingewikkelde naam FRB 180814.J0422 + 73. De onderzoekers vonden zes radioflitsen die allemaal van deze bron afkomstig lijken te zijn. De radioflitsen blijken van een sterrenstelsel dat op ongeveer 1,5 miljard lichtjaar afstand staat, te komen. Ter vergelijking, de radioflitsen uit bron FRB 121102 waren afkomstig van een dwergstelsel dat zich op drie miljard lichtjaar van de aarde bevindt. De onderzoekers merken ook enkele overeenkomsten tussen de twee herhalende bronnen van radioflitsen op, die vergelijkbare emissiemechanismen of propagatie-effecten kunnen suggereren.
Frequentie
De onderzoekers kwamen de repeterende bron van radioflitsen op het spoor dankzij de CHIME-radiotelescoop. Deze telescoop pikte in totaal dertien snelle radioflitsen op, waarvan zeven met 400 megahertz; de laagste frequentie ooit. Zo was de voorgaande laagste radiofrequentie voor een FRB 700 megahertz en worden de meeste FRB’s gedetecteerd rond de 1400 megahertz. De wetenschappers denken nu zelfs dat radioflitsen waargenomen kunnen worden bij nóg lagere frequenties.
Verstrooiing
De meeste van de dertien nieuw ontdekte FRB’s vertoonde tekenen van ‘verstrooiing’; een fenomeen dat informatie onthult over de omgeving rond een bron van radiogolven. De hoeveelheid verstrooiing die door de onderzoekers werd waargenomen, bracht hen tot de conclusie dat de bronnen van FRB’s krachtige astrofysische objecten zijn, die voorkomen op ‘speciale plekken’. “Dan kun je denken aan een dichte klomp zoals een supernova-restant,” zegt teamlid Cherry Ng. “Of in de buurt van het centrale zwarte gat in een sterrenstelsel. Maar het moet op een speciale plaats zijn om de hoeveelheid verstrooiing te kunnen verklaren.”
Dat de CHIME-telescoop nu een tweede repeterende bron van snelle radioflitsen heeft gedetecteerd, is volgens de onderzoekers pas het begin. Zo denken ze dat er in de toekomst veel meer bronnen van herhaalde radioflitsen gevonden gaan worden. “Wetende dat er een andere repeterende bron van radioflitsen is, suggereert dat er misschien nog wel meer kunnen zijn,” zegt onderzoeker Ingrid Stairs. “En met meer bronnen beschikbaar, kunnen we misschien wel deze kosmische puzzel gaan begrijpen en ontdekken waar ze vandaan komen en wat hen veroorzaakt.”
