Nieuw onderzoek wijst erop dat het onwaarschijnlijk is dat de aarde afstevent op een wereldwijd ‘tipping point‘ of omslagpunt: een moment in de geschiedenis waarop de gehele aarde en het leven op de planeet snel en onomkeerbaar verandert.
Een ‘tipping point‘ of omslagpunt ontstaat wanneer een ecosysteem (of een onderdeel daarvan) snel en onomkeerbaar op invloeden van de mens reageert. Verschillende wetenschappers stelden in het verleden dat we onder meer door klimaatverandering op zo’n globaal omslagpunt afstevenen. De hele aarde en het leven op de planeet zou in dit doemscenario snel en onomkeerbaar veranderen.
Twijfel
Maar een nieuw onderzoek trekt dat ernstig in twijfel. De wetenschappers stellen dat een wereldwijd omslagpunt zeer onwaarschijnlijk is. Ze wijzen erop dat ecologische veranderingen in grote gebieden een geleidelijker (en dus langzamer) patroon lijken te volgen. Ze trekken die conclusie nadat ze vier belangrijke drijvende krachten achter ecologische veranderingen bestudeerden. Dat meldt het blad Trends in Ecology and Evolution.
Goed nieuws
“Dit is goed nieuws, want het stelt dat we het doemscenario van abrupte en onomkeerbare veranderingen wellicht kunnen vermijden,” stelt onderzoeker Barry Brook. Hij benadrukt dat het tijd is om dat wereldwijde omslagpunt los te laten. Want erop focussen doet de aarde zeker geen goed. “Een focus op dit omslagpunt leidt ons af van de ecologische veranderingen die reeds hebben plaatsgevonden.” Ook kan het maatregelen die bedoeld zijn om het leven op aarde en de aarde zoals we die nu kennen te beschermen, afremmen. Want waarom zouden we die moeite nemen als we toch afstevenen op een moment waarop de aarde snel en onomkeerbaar verandert?
De onderzoekers stellen dat een wereldwijd omslagpunt alleen kan plaatsvinden als aan een aantal criteria wordt voldaan. Zo moeten ecosystemen wereldwijd op dezelfde manier op de druk van mensen (zoals klimaatverandering) reageren of er moeten sterke verbindingen tussen de continenten zijn die ervoor zorgen dat de reacties van ecosystemen zich snel over de wereld kunnen verspreiden. Aan beide criteria wordt niet voldaan, zo stelt Brook. “Ten eerste zijn ecosystemen wereldwijd niet sterk met elkaar verbonden. Ten tweede hangt de reactie van ecosystemen op menselijke druk af van lokale omstandigheden en deze reactie verschilt dus van plaats tot plaats.”
