Wetenschappers willen ‘verwaarloosd stiefkind van de broeikasgassen’ aan gaan pakken

Het is hoog tijd dat we – na CO2 – ook methaan uit de atmosfeer gaan halen, zo stellen Amerikaanse onderzoekers.

Ons klimaat verandert en dat is een groot probleem. Oplossingen zijn er gelukkig ook. Zo is het zaak dat we onze uitstoot terugdringen. Maar dat is niet genoeg; om de Parijse klimaatdoelen te halen, lijkt het noodzakelijk dat we ook CO2 aan de atmosfeer gaan onttrekken. Aan de technologie die daarvoor nodig is, wordt al jaren gewerkt. Maar terwijl we ons zo focussen op het beperken van de uitstoot en het afvangen en opslaan van CO2 zien we een belangrijke, derde oplossing voor het klimaatprobleem over het hoofd, zo betogen onderzoekers van Stanford University: het verwijderen van atmosferisch methaan.

Na CO2 is het tijd voor methaan
“Koolstofdioxide is het belangrijkste broeikasgas dat onder onze controle is,” stelt onderzoeker Rob Jackson. “Het is logisch om met (het verwijderen van, red.) CO2 te beginnen.” Ook omdat we al decennia over apparatuur beschikken waarmee CO2 – zij het op kleine schaal – uit de lucht kan worden gehaald. “Zo wordt CO2 al heel lang uit industriële afvalstromen gehaald en uit de lucht in onderzeeërs gefilterd.” Voortbordurend op die commerciële toepassingen leek het op veel grotere schaal afvangen van CO2 prima haalbaar én effectief. Dat andere, veel krachtigere broeikasgas werd daarbij eigenlijk compleet over het hoofd gezien. “Methaan is altijd enigszins verwaarloosd,” vindt Jackson. Maar daar komt – als het aan hem en zijn collega’s ligt – nu verandering in.

0,21 graden
In het blad Philosophical Transactions of the Royal Society A tonen de wetenschappers namelijk aan dat het verwijderen van methaan – zeker op korte termijn – een enorme, positieve impact kan hebben op ons klimaatprobleem. Zo blijkt uit berekeningen dat de wereldwijde oppervlaktetemperatuur 0,21 graden Celsius daalt wanneer we de hoeveelheid methaan die we in een periode van drie jaar hebben uitgestoten weer uit de atmosfeer halen.

Gezondheid
En niet alleen het klimaat is gebaat bij het verwijderen van atmosferisch methaan. Ook onze gezondheid vaart er wel bij. Zo schatten onderzoekers dat het verwijderen van drie jaar aan methaanuitstoot elk jaar ook nog eens zo’n 50.000 vroegtijdige sterftegevallen voorkomt. Methaan is namelijk niet alleen een broeikasgas, maar veroorzaakt ook luchtverontreiniging en bevordert de vorming van ozon in de troposfeer (het gebied het dichtst boven het aardoppervlak). Dit troposferisch ozon veroorzaakt smog en vormt zo een serieuze bedreiging voor de volksgezondheid; naar schatting zorgt troposferisch ozon er elk jaar voor dat ongeveer 1 miljoen mensen vroegtijdig komen te overlijden. Door de methaanconcentratie in de atmosfeer terug te dringen, neemt ook de concentratie ozon in de troposfeer af en zo kunnen dus tienduizenden levens worden gered. “Als de ozonconcentratie aan het oppervlak afneemt, nemen de luchtwegaandoeningen ook af,” stelt Jackson.

De atmosferische methaanconcentratie is de afgelopen decennia flink toegenomen. Afbeelding: NOAA.

Krachtig broeikasgas
Door methaan uit de atmosfeer te halen, kunnen we dus levens redden. Maar we kunnen ook de wereldwijde temperatuur laten dalen. Nog veel sneller dan wanneer we een vergelijkbare hoeveelheid CO2 uit de lucht halen. Dat heeft alles te maken met het feit dat methaan een veel krachtiger broeikasgas is dan CO2. “Het verwijderen van methaan maakt het verwijderen van CO2 niet overbodig,” benadrukt Jackson. “We hebben het allebei nodig.”

Stiefkind wordt lievelingetje
Maar waar er al miljarden dollars geïnvesteerd zijn in het verwijderen van CO2, is er nog nauwelijks aandacht geweest voor het verwijderen van methaan. “De technologie om CO2 te verwijderen is al veel verder dan die voor het verwijderen van methaan,” erkent Jackson. “Zo bestaan er bijvoorbeeld al tientallen bedrijven die zich richten op het verwijderen van CO2.” Er is dus nog veel werk aan de winkel. Wat daarbij niet helpt, is dat het verwijderen van methaan best lastig is, omdat het in relatief lage concentraties in de atmosfeer te vinden is. Maar er is hoop, zo benadrukken de onderzoekers. Er zijn namelijk technologieën in opkomst die het verwijderen van atmosferisch methaan werkelijkheid kunnen maken. Ook zwelt de aandacht voor het ‘verwaarloosde’ broeikasgas aan. “Methaan is het verwaarloosde stiefkind van de broeikasgassen,” vindt Jackson. “Maar recent heeft het meer aandacht gekregen, bijvoorbeeld in het nieuwe IPCC-rapport en de recent aangekondigde Global Methane Pledge van de VS en de EU. In de laatstgenoemde overeenkomst hebben de EU en de VS afgesproken de methaanuitstoot tegen 2030 met 30 procent te hebben teruggedrongen.

Het grootste deel van de methaanuitstoot is te herleiden naar menselijke activiteiten. Zo resulteert veehouderij bijvoorbeeld in methaanuitstoot doordat vee methaan uitademt en ook de mest methaan vrijgeeft. Daarnaast zijn ook rijstvelden een bron van methaan; het broeikasgas komt vrij als de rijstvelden onder water lopen. Ook vuilnishopen geven methaan af. En het broeikasgas komt tevens vrij tijdens de winning van fossiele brandstoffen. Daarnaast zijn er ook natuurlijke bronnen van methaan, zo geven microben in draslanden bijvoorbeeld methaan af. Van sommige van die natuurlijke bronnen – zoals permafrost, dat door toedoen van de opwarming van de aarde ontdooit – wordt verwacht dat hun uitstoot de komende jaren flink toe zal nemen. En ook juist met het oog daarop kan het verstandig zijn om technologieën te ontwikkelen waarmee we methaan weer uit de atmosfeer kunnen halen.

“De tijd is rijp om te investeren in technologieën om methaan te verwijderen,” vindt Jackson. Maar als die investeringen er komen en hun vruchten afwerpen, is dat geen vrijbrief om maar methaan uit te blijven stoten. “We moeten het allebei doen: de uitstoot sneller terugdringen dan we tot op heden hebben gedaan én methaan verwijderen,” vindt Jackson.

Bronmateriaal

"Stanford-led research reveals potential of an overlooked climate change solution" - Stanford University
Interview met Rob Jackson
Afbeelding bovenaan dit artikel: Pixabay (via Pexels)

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd