Wetenschappers zien oude rotskunst door klimaatverandering voor hun ogen verdwijnen

De rotskunst valt ten prooi aan zoutverwering.

Op Sulawesi (Indonesië) vinden we enkele van de oudste rotstekeningen. Ze zijn zeker 44.000 jaar oud en laten naast bovennatuurlijke wezens ook jachttaferelen zien. De rotstekeningen zijn van onschatbare waarde. Maar een team van Australische en Indonesische onderzoekers komt nu met alarmerend nieuws: de oude rotstekeningen verdwijnen razendsnel.

Zoutverwering
Het is te herleiden naar zoutverwering, zo schrijven de onderzoekers in het blad Scientific Reports. Hierbij dringt zout water – via scheurtjes en gaatjes – het gesteente binnen, om vervolgens te verdampen. Er blijven zoutkristallen achter, die door de tijd heen aangroeien en de scheuren in het gesteente vergroten, waardoor het uiteindelijk zelfs uiteen kan vallen. “Onze analyse laat zien dat zoutverwering er niet alleen voor zorgt dat rotsoppervlakken chemisch zwakker worden,” vertelt onderzoeker Jillian Huntley. “De aangroei van zoutkristallen achter de oude rotskunst zorgt er bovendien voor dat schilfers van de muren vallen; de rotskunst verdwijnt voor onze ogen.”

Klimaatverandering
Aangezien het tempo waarmee de rotskunst verdwijnt in lijn is met het tempo waarin het klimaat verandert, denken onderzoekers dat klimaatverandering de drijvende kracht achter de verdwijnende rotskunst is. In Indonesië wisselen perioden van droogte en hevige regenval (de moessonregens) elkaar af. Dergelijke omstandigheden bevorderen steenrot, zo stellen de onderzoekers. Maar het kan de razendsnelle verwering die zij nu zien, niet helemaal verklaren. Dat gesteente momenteel zo snel verweert, herleiden de onderzoekers dan ook naar de hogere temperaturen en extremere weersomstandigheden; beiden veroorzaakt door klimaatverandering. “Naar mijn mening zal de degradatie van deze geweldige rotskunst verergeren als de wereldwijde temperaturen nog verder stijgen,” aldus Huntley.

De onderzoekers analyseerden de prehistorische kunst in elf grotten in Maros-Pangkep, een grottencomplex op Zuid-Sulawesi. “Ik was stomverbaasd toen ik zag hoe vaak de vernietigende zoutkristallen en hun impact op de rotskunstwerken – waarvan sommige meer dan 40.000 jaar oud zijn – werden vastgesteld,” aldus Huntley.

Een sterk aangetaste afbeelding van een zwijn. De afbeelding is meer dan 45.000 jaar oud. Afbeelding: Basran Burhan.

Race tegen de klok
Het is reden tot zorg. Want de rotskunst geeft ons een uniek inkijkje in de (denk)wereld van mensen die tienduizenden jaren geleden leefden. Het zou zonde zijn als de kunst verloren gaat. Bovendien moeten we niet vergeten dat nog lang niet alle kunstwerken zijn teruggevonden, zo benadrukt onderzoeker Adhi Agus Oktaviana. “We hebben in Maros-Pangkep meer dan 300 locaties met rotskunst teruggevonden. Ons team blijft het gebied doorzoeken en vindt nog elk jaar nieuwe kunstwerken. En ze bladderen bijna allemaal. Het is een race tegen de klok.”

De onderzoekers stellen dat het hard nodig is om de rotskunst te monitoren. Zo moet onder meer duidelijk worden waarom sommige kunstwerken sneller verdwijnen dan andere. Daarnaast is het belangrijk dat er maatregelen worden genomen om de rotskunst te beschermen. Niet alleen tegen verwering, maar ook tegen andere bedreigingen, zoals mijnbouw.

Bronmateriaal

"Climate change could erase ancient Indonesian cave art" - Griffith University
Afbeelding bovenaan dit artikel: Linda Siagian

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd