WNF: ‘Nederland moet stijgende zeespiegel bestrijden met natuur’

De dijken ophogen om ons te beschermen tegen de stijgende zeespiegel? Het WNF heeft een ander plan!

Door de opwarming van de aarde smelten de ijskappen en stijgt de zeespiegel. Ook Nederland krijgt daarmee te maken. En dat betekent dat er maatregelen zullen moeten worden genomen om de kustgebieden te beschermen. Een ophoging van dijken en dammen ligt voor de hand. Maar het Wereld Natuur Fonds komt in een nieuw rapport met een alternatieve aanpak. Het WNF stelt voor om het water – en dus ook de natuur – meer ruimte te geven. Dus geen hogere dijken en meer stortsteen, maar open verbindingen tussen zee en rivier en het herstel van zandplaten en kwelders. Zo wordt niet alleen het achterliggende landschap beschermd tegen een stijgende zeespiegel, maar krijgt ook de natuur in de Hollandse delta – die het de laatste decennia nogal moeilijk heeft – een tweede kans.

Enorme uitdaging
“We staan voor een enorme opgave om de komende decennia droge voeten te houden,” stelt de directeur van het WNF, Kirsten Schuijt. “Laten we dat slim doen door de natuur te omarmen als bondgenoot tegen gevolgen van klimaatverandering.”

Haringvliet en Grevelingen
In het rapport – waar ook onder meer onderzoekers van het Naturalis Biodiversity Center aan meewerkten – worden de veranderingen die de laatste decennia in de Hollandse delta’s hebben plaatsgevonden uitgebreid beschreven. Ook onthult het rapport de impact die deze veranderingen op dierensoorten hebben gehad. Zo wordt bijvoorbeeld het Haringvliet en de Grevelingen genoemd. Beide wateren zijn door de Deltawerken afgesloten van de zee. En daardoor zijn vissoorten die tussen rivier en zee trekken – zoals zalm, zeeprik, zeeforel en steur – sterk achteruitgegaan of verdwenen. Bovendien is er in de Grevelingen en het Haringvliet geen getij meer, waardoor wadplaten en geschikte broedgebieden voor vogels zijn verdwenen.

De Haringvlietsluizen. In 2018 zullen ze op een kier worden gezet, zodat er weer een open verbinding ontstaat tussen het Haringvliet en de Noordzee. Afbeelding: MaartenB / Pixabay.

Wester- en Oosterschelde
En ook de Wester- en Oosterschelde komen in het rapport aan bod. De natuur is in beide wateren sinds 1990 enigszins hersteld. Zo is de Westerschelde schoner geworden en daar hebben bodemdieren en vissen baat bij. Maar de zandplaten in de Ooster- en Westerschelde kalven nog wel steeds verder af. Dat komt onder meer door het uitbaggeren van de vaargeul in de Westerschelde. En dat heeft een enorme impact op vogelsoorten die op droogvallende wadplaten foerageren.

Nieuwe oplossingen
Al met al hebben de Deltawerken dus veiligheid én natuurvernieling met zich meegebracht. En dat is iets om in gedachten te houden als we nadenken over nieuwe oplossingen die ons kunnen beschermen tegen de stijgende zeespiegel. Als het aan het WNF ligt, komt de focus te liggen op natuurlijke oplossingen voor waterveiligheid. Je kunt dan denken aan doorlaatbare dijken – waar nu al druk mee geëxperimenteerd wordt – waardoor getijdepolders ontstaan waarin vogels voedsel kunnen zoeken en die door aangevoerd slib vanzelf hoger komen te liggen. Maar ook aan het herstel van schelpdierbanken. Vroeger besloegen deze een groot deel van de Noordzeebodem, maar door ziektes, weersverandering en intensieve visserij met sleepnetten zijn ze verdwenen. En daarmee zijn mossels en oesters niet alleen hun kraamkamer kwijtgeraakt, maar zijn wij mensen ook een natuurlijke golfbreker armer geworden. Daarnaast pleit het WNF ook voor meer open verbindingen tussen zee en rivier. Volgend jaar zal dat voorstel in het Haringvliet al handen en voeten krijgen als de sluizen in dit water op een kier worden gezet.

Samenvattend wil het WNF de dynamiek die er van nature in delta’s is – maar die door ons ingrijpen is verdwenen – herstellen. Daarmee herstellen we niet alleen het leefgebied van veel soorten, maar mogen we ons ook beschermd weten tegen het water. Want die dynamiek zal hogergelegen getijdenpolders creëren, maar ook zandplaten en kwelders die golven kunnen breken. Schuijt: “Nederland kan een voorbeeld worden van een drukbevolkte delta waar het veilig en mooi leven is en waar de natuur floreert.”

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd