Worden lavatunnels op Mars en de maan een tweede thuis voor de mensheid?

Onderzoekers denken van wel en richten in twee nieuwe studies dan ook hun pijlen op deze bijzondere ondergrondse structuren.

Op aarde vinden we ze in tal van vulkanische gebieden: lavatunnels (zie kader). Bijvoorbeeld op Lanzarato en Hawaii, maar ook op IJsland en de Galapagos Eilanden. En er zijn sterke aanwijzingen dat het geen typisch aards verschijnsel is. Zo zouden ook de maan en Mars over lavatunnels beschikken.

Lavatunnels kunnen op twee verschillende manieren ontstaan. Wanneer lava met een lage viscositeit (stroperigheid) vrij dicht onder het oppervlak stroomt, kan boven de lavastroom een harde – en steeds dikker wordende – korst ontstaan. Die korst vormt als het ware een dak waaronder het gesmolten deel van de lava stroomt. Wanneer de erupties ten einde komen en al het lava is weggestroomd, blijft vlak onder het oppervlak een tunnel achter. Daarnaast kunnen lavatunnels ontstaan wanneer lava zich in bestaande breuken tussen gesteentelagen dwingt. De lava zet uit en creëert een heel netwerk van met elkaar in verbinding staande tunnels die – wanneer de erupties stilvallen – leeg komen te staan.

Veilig
En onderzoekers vinden die buitenaardse lavatunnels heel interessant. Want ze kunnen wel eens een geschikte verblijfplek vormen voor astronauten. In de lavatunnels zijn astronauten immers veilig voor onder meer kosmische straling en micro-meteorieten. Maar voor we overwegen om in die buitenaardse lavatunnels te gaan wonen, moeten we ze eerst nader onderzoeken. En dat hebben wetenschappers nu gedaan. Ze hebben de (kandidaat-)lavatunnels op aarde, de maan en Mars voor het eerst systematisch met elkaar vergeleken.

Vergelijken
“Een vergelijking van aardse lavatunnels met lavatunnels op de maan en Mars laat bijvoorbeeld zien dat zwaartekracht een groot effect heeft op de omvang van lavatunnels,” vertelt onderzoeker Riccardo Pozzobon. “Op aarde kunnen ze wel dertig meter breed zijn. Bij de beperkte zwaartekracht op Mars zien we bewijs voor lavatunnels die 250 meter breed zijn. Op de maan kunnen de tunnels meer dan een kilometer breed zijn en honderden kilometers lang.”

Een lavatunnel op Lanzarote. Medewerkers van de Europese ruimtevaartorganisatie doen hier al onderzoek om vertrouwd te raken met geografisch onderzoek dat ze tijdens toekomstige missies naar de maan of Mars in dergelijke lavatunnels kunnen doen. Ook worden op aarde rees technische en operationale systemen getest die in de toekomst in lavatunnels op Mars en de maan kunnen worden gebruikt. Afbeelding: ESA / L. Ricci.

Groot
Die omvang maakt de lavatunnels alleen maar interessanter. “Ze zijn mogelijk groot genoeg voor menselijke nederzettingen: je zou het grootste deel van het historische centrum van Riga in zo’n lavatunnel op de maan kunnen plaatsen.”

Pozzobon en collega’s presenteerden hun bevindingen tijdens het European Planetary Science Congress. Tijdens hetzelfde congres kwam een ander onderzoeksteam met een radarsysteem op de proppen dat specifiek ontwikkeld is voor het detecteren van lavatunnels op de maan. Daarmee moet het niet alleen mogelijk worden om intacte lavatunnels op te sporen – tot voor kort konden we buitenaardse lavatunnels alleen detecteren als ze ingestort of door een meteoriet getroffen waren – maar ook hun vorm en omvang heel nauwkeurig vast te stellen. “Een missie die dit instrument (het voorgestelde radarsysteem, red.) bij zich draagt, zou een belangrijke stap zijn richting het vinden van veilige leefgebieden op de maan,” denkt onderzoeker Leonardo Carrer.

Bronmateriaal

"Lava tubes: the hidden sites for future human habitats on the Moon and Mars" - Europlanet

Afbeelding bovenaan dit artikel: ESA / S. Sechi

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd