Zandduinen dreigen stad van Darth Vader te verorberen

mos espa

Mos Espa, een fictieve stad die filmmakers voor de film Star Wars Episode I: The Phantom Menace in de woestijn van Tunesië werkelijkheid lieten worden, dreigt te verdwijnen. Dat stellen wetenschappers. Zandduinen haasten zich naar de stad om deze te verorberen.

Om het verhaal van Star Wars Episode I: The Phantom Menace te kunnen vertellen, wordt aan het eind van de vorige eeuw een stadje in de Tunesische woestijn gebouwd. Het gaat om Mos Espa, een stad op de fictieve planeet Tatooine. In de stad wonen onder meer Darth Vader en Luke Skywalker. Hoewel Star Wars Episode I: The Phantom Menace alweer zo’n veertien jaar oud is, is de filmset die voor het schieten van de film werd opgericht, er nog steeds. En jaarlijks reizen heel wat verstokte Star Wars-fans naar de filmset af om zich even op Tatooine te wanen en natuurlijk de nodige foto’s met een zeer hoog nerd-gehalte te maken.

De situatie in 2004 (A), 2008 (B) en 2009 (C). Afbeelding: afkomstig uit het paper 'Dunes on planet Tatooine : Observation of Barchan Migration at the Star Wars film set in Tunisia'.
De situatie in 2004 (A), 2008 (B) en 2009 (C). Afbeelding: afkomstig uit het paper ‘Dunes on planet Tatooine : Observation of Barchan Migration at the Star Wars film set in Tunisia’.
Advies
Voor de Star Wars-fans die zo’n tripje naar Mos Espa op hun verlanglijstje hebben staan, hebben wetenschappers nu een dringend advies. Wacht er niet te lang mee! De stad van Darth Vader en Luke Skywalker dreigt namelijk aangevallen te worden. Door zandduinen. Dat schrijven wetenschappers in het blad Geomorphology.

Oriëntatiepunten
De onderzoekers wilden achterhalen hoe snel sikkelduinen in de woestijn zich verplaatsen. Dat is nog niet zo gemakkelijk. Daarvoor zijn namelijk oriëntatiepunten nodig. Herkenbare objecten of gebouwen op meetbare afstand van de sikkelduinen. Alleen aan de hand van zulke objecten of gebouwen kan namelijk achterhaald worden of de duinen zich daadwerkelijk verplaatsen, met welke snelheid ze dat doen en in welke richting ze zich bewegen. Nu liggen dergelijke objecten niet voor het oprapen in de woestijn. Maar dankzij de makers van Star Wars Episode I: The Phantom Menace konden de onderzoekers hun studie toch uitvoeren. Ze gebruikten Mos Espa als oriëntatiepunt om vanuit de ruimte – met behulp van satellietbeelden – te achterhalen hoe de duinen zich verplaatsten.

Beschadiging
Uit het onderzoek blijkt dat een flinke sikkelduin op weg is naar Mos Espa. De zandheuvel is ongeveer 6,5 meter hoog en verplaatste zich de afgelopen tien jaar met een snelheid van zo’n 15 meter per jaar. Het duin is niet groot genoeg om heel Mos Espa te bedekken, maar een deel ervan zal – als het duin deze richting aanhoudt – toch zeker bedekt gaan worden. En dat kan wel eens grote gevolgen hebben voor de stad. “Als het sikkelduin de Mos Espa-set bedekt, zullen heel wat gebouwen tijdelijk begraven worden,” zo schrijven de onderzoekers. Ze wijzen er daarbij op dat de filmset allesbehalve degelijk gebouwd is. “De zwakke constructies zullen ertoe leiden dat daken instorten en de stad minder aantrekkelijk wordt voor toeristen. We hebben dat al zien gebeuren op een kleinere filmset, Repro Haddada. Dit object werd rond 2004 door een zandduin bedekt en is aanzienlijk beschadigd.”

Wat over is gebleven van Repro Haddada. Door het gewicht van het zand zijn de daken ingestort. Afbeelding: afkomstig uit het paper 'Dunes on planet Tatooine : Observation of Barchan Migration at the Star Wars film set in Tunisia'.
Wat over is gebleven van Repro Haddada. Door het gewicht van het zand zijn de daken ingestort. Afbeelding: afkomstig uit het paper ‘Dunes on planet Tatooine : Observation of Barchan Migration at the Star Wars film set in Tunisia’.

Bulldozer
Naar verwachting zal het sikkelduin volgend jaar bij Mos Espa arriveren. Is daar dan niets aan te doen? Jawel. Eventueel zouden er hekken of een muur rond de stad geplaatst kunnen worden. Een andere optie is het sikkelduin met een bulldozer platwalsen. Die laatste oplossing is overigens een tijdelijke oplossing: er zijn meer sikkelduinen onderweg en die zouden dan stuk voor stuk platgewalst moeten worden. Een ander duin dat de onderzoekers bijvoorbeeld zorgen baart, bevindt zich nu nog zo’n 500 meter ten oosten van Mos Espa. Het duin is groot genoeg om heel de stad te begraven. Het duurt nog wel even voor de bult zand Mos Espa bereikt: naar schatting in 2093.

De gebouwen die toeristen graag bezoeken, zijn op deze kaart bij naam genoemd. De zandduin die de filmset bedreigt, is rechts te zien. Afbeelding: afkomstig uit het paper 'Dunes on planet Tatooine : Observation of Barchan Migration at the Star Wars film set in Tunisia'.
De gebouwen die toeristen graag bezoeken, zijn op deze kaart bij naam genoemd. De zandduin die de filmset bedreigt, is rechts te zien. Afbeelding: afkomstig uit het paper ‘Dunes on planet Tatooine : Observation of Barchan Migration at the Star Wars film set in Tunisia’.

Wetenschappers blijven de sikkelduinen volgen. Ze hopen zo meer over de duinen te weten te komen. De studie kan ze niet alleen meer vertellen over duinen op aarde, maar ook over duinen op andere planeten, zoals bijvoorbeeld Mars.

Op deze afbeelding ziet u de zandduin die Mos Espa op korte termijn bedreigt (B), maar ook de grote zandduin die over zo'n tachtig jaar bij de stad arriveert (E). Afbeelding:
Op deze afbeelding ziet u de zandduin die Mos Espa op korte termijn bedreigt (B), maar ook de grote zandduin die over zo’n tachtig jaar bij de stad arriveert (E). Afbeelding: afkomstig uit het paper ‘Dunes on planet Tatooine : Observation of Barchan Migration at the Star Wars film set in Tunisia’.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd