Een kat is een dier en een t-shirt is een kledingstuk: classificeren kunnen wij mensen als de beste. Nieuw onderzoek toont nu aan dat we dat niet alleen kunnen als we wakker zijn: we blijken het ook te kunnen terwijl we slapen.
Onderzoekers verzamelden een aantal proefpersonen en schotelden ze gesproken woorden voor die te classificeren waren als ‘dieren’ of ‘objecten’. Wanneer een woord te classificeren was als een dier moesten de proefpersonen met de rechterhand op een knop drukken. Wanneer een woord te classificeren was als een object moesten de proefpersonen met de linkerhand op een knop drukken. Terwijl de proefpersonen daarmee bezig waren, scanden de onderzoekers hun hersenen. Zo konden ze in kaart brengen wat er in het brein gebeurde wanneer proefpersonen de linkerhand gebruikten om een object of de rechterhand om een dier te classificeren.
In slaap
Zodra het classificeren een automatisme was geworden voor de proefpersonen, zetten de onderzoekers de proefpersonen in een donkere kamer. De proefpersonen moesten in die donkere kamer de gesproken woorden blijven classificeren, net zolang tot ze in slaap vielen. En ook nadat de proefpersonen in slaap vielen, ging dat experiment verder en bleven er woorden klinken. Alleen zorgden de onderzoekers er wel voor dat er dan woorden klonken die de proefpersonen nog niet eerder hadden gehoord. Terwijl de proefpersonen sliepen, werden opnieuw hun hersenen gescand.
Slapend classificeren
Uit de hersenscans blijkt dat de proefpersonen ook terwijl ze sliepen, bleven classificeren. En die classificaties waren ook nog eens correct. Wel ging het classificeren iets trager dan toen de proefpersonen wakker waren.
Wekker
“We laten zien dat het slapende brein veel actiever kan zijn dan men zou denken,” legt onderzoeker Sid Kouider uit. “Wanneer we slapen, kunnen delen van ons brein routinematig blijven verwerken wat er in onze omgeving gebeurt en een relevante reactie daarop geven. Dat verklaart bijvoorbeeld waarom we als we slapen toch gevoelig zijn voor het horen van onze naam of het geluid van onze wekker, terwijl we niet reageren op even luide, maar minder relevante geluiden.”
Automatisme
De onderzoekers benadrukken dat ons brein niet alle taken slapend voort kan zetten. Waarschijnlijk kan ons brein terwijl we slapen alleen met taken die we op de automatische piloot kunnen uitvoeren, uit de voeten. Taken die we niet automatisch kunnen uitvoeren, zouden zodra we in slaap vallen, stoppen.
Het is natuurlijk bijzonder interessant. Maar wat kunnen we nu heel concreet met deze resultaten? De onderzoekers kijken momenteel welke consequenties hun bevindingen hebben voor slapend leren. Overigens moeten we met dat slapend leren – als het mogelijk is – wel oppassen, zo benadrukken de onderzoekers. Want we slapen natuurlijk niet voor niets. “Wetenschap die gericht is op het efficiënt benutten van de tijd die we slapen, zou moeten overwegen of dat een prijs heeft en als dat zo is, of het die prijs waard is.”
