Kometenlander Philae: dit móet je weten!

loslaten

Morgen gaat het gebeuren: dan moet lander Philae landen op komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko. En dat is een uitdaging. Terwijl we met samengeknepen billen wachten hoe het afloopt, hier alvast zeven dingen die je over lander Philae moet weten.

Hoe ziet ‘ie eruit?
De lander lijkt wat ielig, maar weegt toch zo’n 100 kilogram. Grappig feitje: omdat de zwaartekracht op komeet 67P/C-G beperkt is, weegt de lander eenmaal op het oppervlak van de komeet slechts één gram! De komeet lijkt het meest op een met zonnepanelen bedekte doos op drie pootjes. Aan boord bevinden zich tien wetenschappelijke instrumenten, waaronder een boor waarmee de lander tot 23 centimeter diep kan boren en de chemische samenstelling van de komeet moet gaan samenstellen. De andere instrumenten zijn bedoeld om onder meer de dichtheid, textuur en porositeit van de komeet vast te stellen en te achterhalen hoe de komeet naarmate deze dichterbij de zon in de buurt komt verandert. De verzamelde data stuurt Philae naar zijn grote vriend Rosetta: de ruimtesonde die de lander bij komeet 67P/C-G heeft gebracht en nu om de komeet heen cirkelt. Rosetta stuurt de gegevens vervolgens door naar de aarde.

Een artistieke impressie van Philae op het oppervlak van de komeet. Afbeelding: ESA.
Een artistieke impressie van Philae op het oppervlak van de komeet. Afbeelding: ESA.

Waar gaat de lander landen?
De Europese ruimtevaartorganisatie heeft een mooi plekje opgezocht: Agilkia. Je moet je de komeet voorstellen als een soort badeendje. En lander Philae gaat – als deze zich aan de plannen van ESA houdt – op de kop van het eendje landen.

De komeet. Afbeelding: ESA.
De komeet. Afbeelding: ESA.

Wordt het spannend?
Absoluut. Een ESA-wetenschapper liet zich onlangs ontvallen dat de kans op succes net zo groot is als de kans dat het misgaat. Kortom: het kan nog alle kanten op. Dat het zo spannend is, heeft meerdere redenen. Zo haast de komeet zich met 135.000 kilometer per uur door de ruimte en roteert deze ook nog eens. Ook de uitzonderlijke vorm van de komeet – dat badeendje – helpt niet echt mee. In onderstaand filmpje – gemaakt in het ISS – demonstreert ESA-astronaut Alexander Gerst met engelengeduld dat het niet meevalt om op zo’n object te landen.

Wat moet de lander doen zodra hij landt?
Zorgen dat hij als de wiedeweerga de komeet vastgrijpt. Philae heeft daarvoor een harpoen aan boord. Zodra de lander met een snelheid waarmee wij wandelen op de komeet landt, moet deze zich snel verankeren, want zoals gezegd is de zwaartekracht op de komeet beperkt (de zwaartekracht is honderdduizenden keren zwakker dan op aarde) en als de lander zich niet snel vastklemt, bestaat de kans dat deze weer terug de ruimte in kaatst.

De missie van Rosetta en Philae

Wat moeten Rosetta en Philae nu exact bereiken met hun wetenschappelijk onderzoek? Ze moeten meer inzicht geven in kometen: ijzige hemelobjecten die gezien worden als bronnen van ingrediënten voor leven. Het onderzoek van Philae en Rosetta is in feite dus een zoektocht naar de oorsprong van het leven. Lees er hier alles over!

Stel dat het lukt. Hoe dan verder?
Dan kan Philae beginnen met wetenschappelijk onderzoek. ESA verwacht dat de lander in ieder geval een week actief kan blijven. Maar de lander kan in principe ook maandenlang onderzoek doen. Hoelang de lander actief blijft, hangt van verschillende factoren af. Een heel belangrijke factor is energie. In eerste instantie draait de lander op een accu, maar later zal deze zelf energie op moeten gaan wekken met zijn zonnepanelen. Het is niet ondenkbaar dat de lander maar kort met die zonnepanelen uit de voeten kan. Rosetta stelde eerder al vast dat de komeet steeds actiever wordt en veel stof kwijtraakt. Als dat stof op de zonnepanelen belandt, is Philae snel uitgekeken.

Stel dat het niet lukt. Wat dan?
Dan zullen er wat tranen geplengd worden bij ESA. Maar er is geen man overboord. Rosetta – de ruimtesonde die rond komeet 67P/C-G cirkelt – is er tenslotte ook nog. Aan boord van deze sonde bevinden zich ook tal van wetenschappelijke instrumenten en de belangrijkste, langstlopende wetenschappelijke onderzoeken worden uitgevoerd door de instrumenten aan boord van Rosetta.

Hoe loopt het uiteindelijk af met Philae?
Zelfs als de landing lukt, zal de lander uiteindelijk het loodje leggen. Zoals gezegd haast komeet 67P/C-G zich naar de zon en warmt de komeet dus steeds verder op. Naar verwachting warmt de lander tegen maart 2015 zo sterk op dat deze niet langer in staat is om te functioneren.

Vanavond vindt een laatste check plaats en moet blijken of de landing van Philae door kan gaan. Als alles er goed uitziet, zal Rosetta Philae morgenochtend loslaten. Om 10.00 uur morgenochtend moet duidelijk worden of Rosetta afscheid heeft kunnen nemen van Philae. De afdaling naar het oppervlak van de komeet duurt zo’n zeven uur. Rond 11.53 uur zou Philae – nog bezig met de afdaling – een signaal moeten afgeven en moeten communiceren hoe het met de lander gaat. Rond 17.00 uur zouden we bericht moeten krijgen dat Philae heelhuids op de komeet is gearriveerd. ESA doet middels een webcast live verslag tijdens deze spannende dag. En natuurlijk houden we je ook op Scientias.nl op de hoogte van dit grote avontuur.

Volg al het nieuws over Rosetta
Mis helemaal niets en volg het Rosetta-nieuws op Scientias.nl. Er is een speciale themapagina met een verzameling van al het Rosetta-nieuws!

Bronmateriaal

ESA
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door ESA / C. Carreau / ATG medialab.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd