Zevengesternte is 443 lichtjaar van de aarde verwijderd

pleiaden

Onderzoekers komen met een nieuw antwoord op een vraag die astronomen al lang bezighoudt: hoe ver is het naar de Pleiaden? Het beroemde Zevengesternte zou volgens een nieuwe meting 443 lichtjaar van ons verwijderd zijn.

Als het helder is, kun je ze goed zien: de Pleiaden, oftewel het Zevengesternte, oftewel de Zeven Zusters. Hoewel wij met het blote oog bij helder weer zo’n zeven – met een beetje geluk tien – sterren tellen, is het Zevengesternte veel meer dan dat. Het is een open sterrenhoop die bestaat uit honderden jonge sterren die ongeveer 100 miljoen jaar geleden het daglicht zagen.

Mysterie
Maar het Zevengesternte is meer dan een mooi hemelverschijnsel dat je met het blote oog kunt waarnemen. Het is een mysterie. Of beter gezegd: dat was het. Tot de jaren negentig waren onderzoekers het aardig eens over de afstand tussen de aarde en de Pleiaden. Die bedroeg zo’n 430 lichtjaar. Maar toen gooide de Europese satelliet Hipparcos roet in het eten. De satelliet werd in 1989 gelanceerd en kreeg de opdracht om de positie van duizenden sterren vast te stellen. De satelliet deed dat ook voor de Pleiaden en stelde dat deze 390 lichtjaar van de aarde verwijderd waren.

Nieuwe meting
Wat is nu correct? Onderzoeker Carl Melis van de universiteit van Californië (San Diego) en zijn collega’s zochten het uit. Ze deden daartoe een beroep op verschillende radiotelescopen. Die verschillende radiotelescopen bestudeerden gedurende anderhalf jaar verschillende Pleiaden-sterren. Om de afstand tussen de aarde en die sterren vast te stellen, maakten de onderzoekers gebruik van een methode die we ‘parallax’ (zie ook de afbeelding hieronder) noemen. Hierbij kijken ze naar de positie die de sterren ten opzichte van andere sterren innemen. Dat doen ze twee keer: één keer als de aarde aan de ene kant van de zon staat en één keer als de aarde aan de andere kant van de zon staat. De verandering in de positie van de sterren (ten opzichte van de andere sterren) gebruiken de onderzoekers vervolgens om de afstand tot de sterren vast te stellen.

Afbeelding: Alexandra Angelich / NRAO / AUI / NSF.
Afbeelding: Alexandra Angelich / NRAO / AUI / NSF.

Het past
Uit de metingen van Melis en zijn collega’s blijkt dat de afstand tot de Pleiaden ongeveer 443 lichtjaar bedraagt. “Dit is een opluchting,” stelt Melis. De afstand komt namelijk netjes overeen met de schatting die onderzoekers voor Hipparcos de lucht inging, maakten. Die eerste schatting paste keurig in het plaatje: wat we op deze afstand van de Pleiaden zagen, kwam overeen met wat we van de totstandkoming en ontwikkeling van sterren wisten. De meting die Hipparcos deed, schopte dat beeld in de war. “Sommige onderzoekers suggereerden op basis van die metingen zelfs dat in dergelijke jonge sterren nieuwe en onbekende fysische processen speelden.”

De nieuwe metingen roepen natuurlijk ook vragen op. Bijvoorbeeld: waarom zat Hipparcos – die de afstand tot meer dan 118.000 sterren mat – er zo naast? Dat is nog onduidelijk. En wat betekenen deze resultaten voor Gaia? Gaia werd eind vorig jaar gelanceerd en gaat met behulp van vergelijkbare technologie de afstand tot ongeveer één miljard sterren vaststellen.

Bronmateriaal

"Radio Telescopes Settle Controversy Over Distance to Pleiades" - NRAO.edu
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door NOAO / AURA / NSF.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd