Ja, zo suggereert nieuw onderzoek. Het lijkt er namelijk op dat we onze uiterlijke vertoning onbewust aanpassen aan de naam die onze ouders ons hebben gegeven.
Onderzoekers lieten proefpersonen foto’s zien van mensen die de proefpersonen niet kenden. De proefpersonen moesten vervolgens raden hoe die persoon heette. Ze konden daartoe kiezen uit een lijstje met daarop vier of vijf namen.
De resultaten
De onderzoekers herhaalden het experiment meerdere keren. En elke keer bleken de proefpersonen opvallend goed in staat te zijn om de juiste naam aan de juiste foto te koppelen. De proefpersonen slaagden er in 25 tot 40 procent van de gevallen (afhankelijk van het aantal namen waaruit ze konden kiezen) in om de juiste naam aan een foto te koppelen. Daarmee presteerden ze beter dan wanneer ze het experiment geblinddoekt zouden uitvoeren en hun vinger zomaar op een naam zouden zetten (de kans dat ze dan de juiste naam aanwijzen, is – wederom afhankelijk van het aantal namen in de lijst – slechts 20 tot 25 procent).
Stereotyperingen
Maar hoe weten de proefpersonen dan welke naam bij welke foto hoort? De onderzoekers vermoedden dat het deels te wijten is aan stereotyperingen die we er als het om bepaalde namen gaat op nahouden. En die stereotyperingen zijn cultuurgebonden, zo blijkt uit een experiment met Franse en Israëlische proefpersonen die foto’s van Franse en Israelische mensen te zien kregen. De Franse studenten bleken alleen opvallend goed in staat te zijn om de juiste naam aan een foto te koppelen als op die foto een Fransoos te zien was. En de Israëlische studenten presteerden alleen beter dan wanneer ze het experiment geblinddoekt zouden uitvoeren, wanneer ze foto’s van Israëliërs zagen.
Bob is rond
Mogelijk veranderen mensen – onbewust – hun uiterlijke verschijning zodat deze beter past bij de culturele normen die samenhangen met hun naam, zo stellen de onderzoekers. “We kennen dat van andere stereotyperingen – zoals etniciteit en geslacht – waarbij stereotype verwachtingen die anderen van ons hebben, bepalen wie we worden,” legt onderzoeker Yonat Zwebner uit. “Eerder onderzoek heeft aangetoond dat er culturele stereotyperingen verbonden zitten aan namen en de manier waarop iemand eruit ziet. Zo stellen mensen zich voor dat iemand die Bob heet een ronder gezicht heeft dan iemand die Tim heet. Wij geloven dat deze stereotyperingen – door de tijd heen – het uiterlijk van het gezicht kunnen veranderen.” Die theorie wordt weer onderschreven door een ander experiment. Dit experiment toont aan dat het zien van de delen van het gezicht die gemakkelijk door iemand veranderd kunnen worden (bijvoorbeeld de haardracht) voldoende zijn om een ander correct de naam van die persoon te laten raden.
“Deze resultaten suggereren samen dat het uiterlijk van het gezicht de sociale verwachtingen die er zijn omtrent hoe iemand met een bepaalde naam eruit zou moeten zien, weerspiegelt,” vertelt onderzoeker Ruth Mayo. Ze wijst erop dat we eigenlijk vanaf de geboorte in hokjes worden gestopt. “Niet alleen op basis van het geslacht, etniciteit en sociaal-economische status, maar ook door de keuzes die anderen maken wanneer ze ons een naam geven.”
