Zijn planten intelligent? Zuurbes lijkt complexe beslissingen te kunnen nemen

zuurbes

Planten zijn veel intelligenter dan gedacht. Die conclusie trekken onderzoekers nadat ze de zuurbes bestudeerden. De plant lijkt over een geheugen te beschikken, onderscheid te kunnen maken tussen interne en externe omstandigheden en op toekomstige risico’s te kunnen anticiperen.

De zuurbes is een plant die veelvuldig in Europa voorkomt. De plant is verwant aan de mahonie, een plant die van nature enkel in Noord-Amerika voorkomt, maar zich al tientallen jaren over Europa verspreidt. De onderzoekers vergeleken de twee planten met elkaar en ontdekten dat de zuurbes aanzienlijk minder vaak ten prooi valt aan boorvliegjes. De larven van deze vliegjes eten normaliter van de zaden van de zuurbes, maar richten hun pijlen in toenemende mate op de mahonie en is daar nu al vaker te vinden dan op de zuurbes. Het wekte de interesse van de onderzoekers: ze besloten de zaden van de zuurbes aan een nader onderzoek te onderwerpen.

WIST U DAT…

Larven in de zuurbes
En ze ontdekten iets opvallends. Wanneer een boorvlieg het op de bessen van de zuurbes voorzien heeft, boort deze zich door de ‘huid’ van de bes heen en legt vervolgens zijn eitjes in de besjes. Als die uitkomen, eten de larven meestal alle zaden in de bes op. Een bes van de zuurbes bevat meestal twee zaden. Als één zo’n zaadje door een boorvlieg wordt aangevreten, zal het niet lang duren voordat ook het tweede zaadje ten prooi valt aan de larf. Maar de zuurbes heeft daar iets op bedacht: de plant kan het door larven aangevreten zaadje aborteren. De larf in dat zaadje sterft dan ook en het tweede zaadje in de bes is gered. Maar opvallend genoeg worden aangetaste zaden niet altijd geaborteerd. “Het bleek af te hangen van hoeveel zaadjes er in de besjes zitten,” vertelt onderzoeker Katrin M. Meyer. Als een bes twee zaadjes bevatte, aborteerden de planten in 75 procent van de gevallen de aangetaste zaden om het tweede zaadje te kunnen redden. Als een besje maar één zaadje bevatte dan werd het aangetaste zaadje maar in vijf procent van de gevallen afgestoten.

Model
Maar waarom stoten de planten een besje met slechts één geïnfecteerde bes vaak niet af? Om dat te achterhalen, verwerkten de onderzoekers de verzamelde gegevens in een computermodel. En dat verklaarde een hoop. “Als de zuurbes een bes met slechts één aangetast zaadje aborteert dan gaat de hele bes verloren. In plaats daarvan lijkt de zuurbes er van uit te gaan dat de larve een natuurlijke dood sterft. Dat is inderdaad een mogelijkheid,” stelt onderzoeker Hans-Hermann Thulke. “Dit anticiperende gedrag waarbij geanticipeerde verliezen en omstandigheden buiten de plant meewegen verraste ons zeer. De boodschap van ons onderzoek is dan ook dat intelligente planten een mogelijkheid zijn.”

Onduidelijk is nog hoe de plant in staat zou moeten zijn om de informatie die aan zijn complexe ‘beslissingen’ ten grondslag ligt, te verwerken.

Bronmateriaal

"Are plants more intelligent than we assumed?" - UFZ.de
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door Matasg (via Wikimedia Commons).

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd