Het lijkt misschien nu nog koffiedik kijken wie de medailles op de vijf kilometer schaatsen gaat winnen, wie landskampioen wordt en of de coach Nederland tijdens het WK weer op de kaart gaat zetten. Maar niets is minder waar. U kunt een winnaar namelijk al van verre herkennen; zij gebruiken de volgende psychologische trucjes.
Zelfvertrouwen
Zelfvertrouwen is doorslaggevend. Vooral voor teamspelers. Zelfvertrouwen is namelijk een zeer besmettelijk goedje. Als Bert van Marwijk voor de wedstrijd met enorme overtuigingskracht beweert dat ‘wij’ deze wedstrijd met 6-0 gaan winnen dan vinden wij nuchtere Hollanders dat misschien een hoop poeha, maar hopelijk geloven de spelers van het Nederlands elftal hun trainer wel. Dat zelfvertrouwen kan zich namelijk zomaar gaan spiegelen, oftewel: de spelers gaan zich naar de verwachtingen van hun trainer gedragen en winnen de wedstrijd. Hierbij hangt het er echter wel vanaf wie de woorden uitspreekt. Als Van Marwijk kort daarvoor alle wedstrijden heeft verloren zal men niet zoveel waarde aan zijn woorden hechten. Is hij echter een succesverhaal dan kan hij zijn team gemakkelijk met zijn zelfvertrouwen besmetten. Van geloof in de zaak is nog nooit iemand minder geworden.
Hard werken
Maar er is meer. Er moet namelijk ook gewerkt worden. Niet zozeer om de volgende keer af te kunnen rekenen met de tegenstander, maar vooral om jezelf te verbeteren. “Als je een speler hebt die zichzelf constant probeert te verbeteren is dat het eerste teken van een winnaar die het winnen besmettelijk zal voorspelt de directeur van het mentale trainingscentrum van de universiteit van Pittsburgh, Aimee Kimball. 
maken,” “De focus ligt niet voor 100 procent bij het resultaat, maar op beter worden en de mensen rondom je beter maken. Als spelers hun sterspeler zo hard zien werken zullen ze zich gedwongen voelen dat ook te doen.” Dit scenario ontrolde zich in 1990 in de praktijk. Het vrouwenbasketbalteam van de Stanford University won het nationale kampioenschap terwijl het een jaar eerder nog 28 wedstrijden had verloren. De winst werd toegeschreven aan Jennifer Azzi. Zij weigerde ook maar één training over te slaan. “Jen was onze beste speler en hardste werker,” vertelt een ploeggenoot. “Haar in de kou laten staan was erger dan jezelf in de kou laten staan.” Dus wat deed het team? Net zo hard trainen als Azzi.
Menselijkheid
“Menselijkheid leidt tot het begrip dat je niet altijd de beste bent en dat de ander op elke willekeurige dag kan winnen,” meent psycholoog Wade Rowatt. “Als je naar de beste atleten kijkt dan hebben de meesten respect voor hun tegenstanders.” Arrogantie leidt al snel tot het onderschatten van de tegenstander. En dan kom je toch van een koude kermis thuis.
Motivatie
Niet alleen het individu, maar ook de groep moet de motivatie hebben om door te zetten. Natuurlijk zijn er trucjes om die motivatie op te wekken. De rol van de underdog bijvoorbeeld. Dawn Staley, trainer van het vrouwenbasketbalteam van de Temple University en drievoudig Olympisch kampioen gebruikt de techniek regelmatig. “Ik vertel ze: niemand gelooft in ons behalve wijzelf. Het andere team denkt dat het ons in de pan gaat hakken. De pers let niet eens op ons. Dus laten we gaan en ze pakken! En dat werkt. Als een betovering.” Het leven van een topsporter bestaat in veel gevallen uit obstakels: records die verbroken moeten worden of een tegenstander die moet worden geëlimineerd. Daardoor ontstaat enorm veel druk. Als de trainer de obstakels wegneemt, zal de atleet zelf hobbels gaan bedenken. Als iemand denkt dat het een kwestie van ‘hij tegen de wereld’ is dan zal zijn inzet verdubbelen. Ook als die bewering niet waar is.
Een topspeler is aan de buitenkant gewoon een topspeler. Met de juiste instelling en enkele interessante psychologische trucjes verandert het brein van een topspeler de sporter in kwestie echter gemakkelijk in een winnaar.
