Het lijkt een haast onmogelijke opgave: hommels die vogels uit hun nest verjagen en het nest innemen. En toch gebeurt het regelmatig. Wetenschappers hebben nu ontdekt hoe de kleine hommels dat voor elkaar krijgen.
In streken met een gematigd klimaat en veel bossen nestelen zowel vogels als hommels zich graag in holen in bomen. Hommels hebben daarbij een voorkeur voor holen met daarin plantmateriaal: dat isoleert goed. Vandaar dat ze gek zijn op pasgebouwde vogelnestjes.
Lastig
Maar in die pasgebouwde vogelnestjes wonen vaak vogels. Om de nesten in te kunnen nemen, moeten de hommels de vogels dus uit hun huis zetten. Dat is lastig. Niet alleen omdat de hommels aanzienlijk kleiner zijn dan de vogels. Maar ook omdat vogels op hun beurt weer gek zijn op hommels: ze eten ze graag.
Zoemen
Hoe veroveren hommels vogelnestjes nu precies? Om dat te achterhalen, bestudeerden onderzoekers de interactie tussen hommels en mezen. Al snel kregen de onderzoekers het vermoeden dat het zoemende geluid van de hommels een rol speelde. Om te achterhalen of dat echt het geval was, lijmden ze een dode hommel op een stokje. Dat stokje werd vervolgens weer op een hele kleine speaker gelijmd. De onderzoekers verstopten het stokje in het nest van enkele mezen. Zodra de mezen in hun nest arriveerden, klonk het gezoem van de hommel. Met behulp van een kleine camera die ook in het nest geplaatst was, observeerden de onderzoekers hoe de vogel op het gezoem reageerde. De vogels werden duidelijk zenuwachtig van het gezoem en verlieten vaak hun nesten.
Nog een experiment
Om er zeker van te zijn dat het gezoem van de hommels en niet een andere factor verantwoordelijk was voor het waargenomen resultaat, herhaalden de onderzoekers het experiment. Alleen klonk uit de speakers nu het geluid van andere vogels. De broedende vogels werden daar een stuk minder zenuwachtig van en bleven vaker in hun nest zitten. “Het gezoem van de hommels lijkt ze te helpen om vogels uit hun pasgebouwde nesten te krijgen,” zo schrijven de onderzoekers in het blad Behavioral Ecology and Sociobiology.
Normaal gebruiken hommels hun gezoem in een poging om vogels – hun natuurlijke vijanden – op afstand te houden. Ze geven met het gezoem een signaal af, namelijk dat ze zich niet zonder slag of stoot gewonnen zullen geven. Dit waarschuwingssignaal herinnert het roofdier – in dit geval: de vogel – eraan dat sommige prooien schadelijk kunnen zijn en beter vermeden kunnen worden. “Wij hebben nu bewijs gevonden dat dit waarschuwingssignaal – dat moet voorkomen dat roofdieren een mogelijk gevaarlijke prooi aanvallen – de prooien ook kan helpen om de ecologische competitie met roofdieren te winnen.”
