Zo vaccineert een bijenkoningin haar jongen

bij

Wetenschappers hebben ontdekt hoe bijen hun jongen vaccineren. Mogelijk stelt het ons in staat om die vaccinatie nog wat uit te breiden.

“De wijze waarop bijen hun baby’s immuun maken, was tot op heden een groot mysterie,” stelt onderzoeker Gro Amdam. Dat mysterie is nu opgelost. Amdam en collega’s kunnen nadat ze het eiwit vitellogenine bestudeerd hebben namelijk onthullen hoe de bijen hun jongen ‘vaccineren’.

Hoe zit het?
De bijenkoningin verlaat zelden het nest en leeft op voedsel dat andere bijen in haar bijenkorf verzamelen en ‘bereiden’. Bijen verzamelen nectar en pollen en brengen dat naar de bijenkorf. Daar wordt het verwerkt en vervolgens aan de koningin aangeboden. Dat voedsel bevat echter ook (ziekteverwekkende) bacteriën van buiten de bijenkorf. Wanneer de koningin van het voedsel eet, worden die ziekteverwekkers opgeslagen in een orgaan dat vergelijkbaar is met onze lever. Stukjes van de bacteriën binden zich vervolgens aan vitellogenine en worden door dit eiwit via het bloed naar de eitjes in ontwikkeling gebracht. En zo worden de jonge bijen ‘gevaccineerd’: hun immuunsysteem is door dit proces beter bestand tegen de ziekten die in de omgeving van de korf voorkomen.

WIST JE DAT…

Belangrijke ontdekking
De ontdekking hoe bijen hun jongen vaccineren en dat vitellogenine zo’n belangrijke rol speelt in dit proces, is belangrijk. Het stelt ons wellicht in staat om de vaccinaties die bijen hun jongen meegeven ietsje uit te breiden. Er zijn namelijk nog genoeg ziekteverwekkers waar de jonge bijen niet tegen ‘gevaccineerd’ worden, maar die wel dodelijk zijn. Wellicht is het mogelijk om de jonge bijen ook daartegen te ‘vaccineren’ door vaccins tegen deze ziekten in het voedsel van de koningin te stoppen, waarna zij deze weer doorgeeft aan haar jongen.

Duwtje in de rug
Dat duwtje in de rug kunnen bijen goed gebruiken. Hun aantallen zijn de afgelopen jaren sterk afgenomen. Hoe dat exact komt, is onduidelijk. Pesticiden, ziekten en voedselproblemen kunnen hier aan hebben bijgedragen. Wat de oorzaak ook moge zijn, de afname van het aantal bijen is zorgwekkend. Bijen spelen namelijk een belangrijke rol bij het bestuiven van planten, waaronder planten die wij mensen eten. Wanneer de bij verdwijnt, is dat dus ook slecht nieuws voor de voedselzekerheid van onze soort.

Maar de ontdekking heeft niet alleen implicaties voor bijen en mensen. Alle soorten die eieren leggen – waaronder vissen, reptielen en insecten – bezitten vitellogenine. De voedselindustrie zou dan ook natuurlijke vaccins kunnen gebruiken om de meest uiteenlopende soorten beter te beschermen tegen ziekten. Die vaccins zijn niet alleen goedkoop, maar kunnen ook gemakkelijk worden toegepast in ontwikkelingslanden. “Omdat dit vaccinatieproces van nature voorkomt, is het goedkoop en vrij gemakkelijk te implementeren,” stelt Amdam.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd