Meer dan de helft van de 504 soorten primaten die ons bekend zijn, heeft het moeilijk, zo toont nieuw onderzoek aan.
Onderzoekers luiden de alarmbel in het blad Science Advances. In hun onderzoekspaper stellen ze dat ongeveer 60 procent van de primaatsoorten met uitsterven wordt bedreigd. Dat het rap de verkeerde kant op gaat met de primaten blijkt wel als we kijken naar het percentage dat in 1996 met uitsterven werd bedreigd. “In 1996 werd 40 procent van de destijds beschreven primaatsoorten bedreigd,” vertelt onderzoeker Serge Wich, verbonden aan de Universiteit van Amsterdam. “De toename tot de huidige 60 procent is uitermate zorgwekkend en wijst erop dat meer natuurbeschermingsmaatregelen nodig zijn om deze ontwikkeling een halt toe te roepen.”
Dat de primaten het zo moeilijk hebben, is vooral toe te schrijven aan die ene andere primaat: de mens. Zo’n 76 procent van alle primaatsoorten is grote delen van het leefgebied kwijtgeraakt doordat mensen het zich ten behoeve van landbouw hebben toegeëigend. Ook de stroperij en handel in primaten is een groot en groeiend probleem. Als er niet snel wordt ingegrepen, zullen tal van soorten verdwijnen, zo waarschuwen de onderzoekers.
Ook hier moet het anders
Het betekent heel concreet dat er iets moet veranderen. Niet alleen in de tropische en subtropische gebieden waar de primaten voornamelijk leven – Madagaskar, Azië, Zuid-Amerika en Afrika – maar ook dichter bij huis. “De levensstijl en economie van geïndustrialiseerde landen dragen bij aan de dreiging waar primaten mee te maken hebben,” onderstreept onderzoeker Eckhard Heymann. “Veel van de grondstoffen en producten – zoals mineralen, vlees, palmolie en soja – die de leefgebieden van primaten vernietigen, worden uiteindelijk in geïndustrialiseerde landen geconsumeerd.”
De onderzoekers roepen overheden, bedrijven, burgers en non-profitorganisaties op om in actie te komen en zich bewust te worden van het dreigende gevaar en de consequenties die het uitsterven van primaten ook voor de mens heeft. “Wanneer onze meest nabije familieleden – de niet-menselijke primaten – uitsterven zal dat een waarschuwingssignaal zijn dat de leefomstandigheden van mensen op korte termijn zullen verslechteren,” vertelt Heymann. Want wanneer niet-menselijke primaten – die dus nauw aan ons verwant zijn, denk aan de lemuren, maki’s, spookdiertjes en (mens)apen – verdwijnen, verdwijnt ook de kans om door deze dieren te bestuderen meer te weten te komen over de menselijke evolutie, de oorsprong van bepaalde aandoeningen en de evolutie van belangrijke ziekteverwekkers. Daarnaast spelen primaten een belangrijke rol in de tropische bossen die ze bewonen: ze dragen bij aan de regeneratie van die bossen en de gezondheid van ecosystemen. “Als we er niet in slagen om de buitengewone diversiteit van onze naaste verwanten in stand te houden, is dat vanuit wetenschappelijk oogpunt een groot verlies én ecologisch gezien catastrofaal vanwege de negatieve gevolgen voor de ecosystemen waar we allemaal sterk van afhankelijk zijn,” waarschuwt Wich.
