Onze zon is niet langer de enige met acht planeten

Rond de ster Kepler-90 is nu ook een achtste planeet ontdekt!

Dat heeft NASA bekend gemaakt. De planeet werd met behulp van kunstmatige intelligentie ontdekt in een door ruimtetelescoop Kepler verzamelde dataset.

Kepler-90i
De ontdekte planeet heeft de naam Kepler-90i gekregen en doet er zo’n 14,4 dagen over om een rondje rond zijn moederster te voltooien. Volgens NASA is het een warme, rotsachtige planeet. Leven zoals wij dat kennen, hoeven we er in ieder geval niet te verwachten: de oppervlaktetemperatuur zou rond de 800 graden Fahrenheit (zo’n 426 graden Celsius) liggen.

Kepler
De planeet is ontdekt in gegevens van ruimtetelescoop Kepler. Deze telescoop tuurt langdurig naar sterren in de hoop er getuige van te zijn dat hun helderheid regelmatig afneemt. Dergelijke afnames in helderheid kunnen immers wijzen op de aanwezigheid van een planeet die zo af en toe tussen de moederster en Kepler instaat en daarbij een deel van het zonlicht tegenhoudt. Inmiddels heeft Kepler zo een dataset opgebouwd met tienduizenden signalen die kunnen wijzen op de aanwezigheid van een planeet. De meest veelbelovende signalen worden er door geautomatiseerde systemen en soms door mensen uitgevist en verder bestudeerd. Het heeft reeds geresulteerd in de ontdekking van duizenden (kandidaat-)planeten.

Maar de zwakste signalen in de Kepler-data worden door systemen en mensen vaak over het hoofd gezien. En dat betekent dat er in de dataset mogelijk nog veel meer planeten verstopt zitten dan we denken. Om ook die planeten op te kunnen sporen, schakelden onderzoekers de hulp in van kunstmatige intelligentie. Of: machine learning, om precies te zijn. Dit is een onderzoeksgebied binnen kunstmatige intelligentie dat erop gericht is om machines (computers) te leren om patronen te herkennen. In dit geval schotelden onderzoekers een computer eerst 15.000 geverifieerde Kepler-signalen voor. Van deze signalen was dus reeds bekend of ze het resultaat waren van een planeetovergang of niet. Aan de hand van die dataset leerde de computer planeetovergangen herkennen en uiteindelijk kon deze in 96 procent van de gevallen de echte planeten en de zogenoemde false positives identificeren. Vervolgens gingen de onderzoekers een stap verder. Ze lieten het systeem los op de data van 670 door Kepler bestudeerde stelsels. In elk stelsel waren al meerdere planeten gedetecteerd. Grote vraag was of het systeem in deze dataset – waar de krachtigere signalen dus al uitgepikt waren – nog over het hoofd geziene, zwakkere signalen kon ontdekken. En jawel, dat lukte. Want het systeem ontdekte Kepler-90i: de achtste planeet rond de ster Kepler-90.

Primeurtje
Het is direct een bijzondere ontdekking. Het is namelijk voor het eerst dat onderzoekers acht planeten rond een andere ster dan onze zon hebben gevonden. “Het Kepler-90-systee is een soort mini-versie van ons zonnestelsel,” legt onderzoeker Andrew Vanderburg uit. “Je hebt binnenin kleinere planeten en buitenaf grotere planeten, maar alles zit veel meer op elkaar gepropt.”

Acht of negen?
Voor zover we nu weten, draaien er acht planeten rond onze zon.
Maar daar kan binnen een paar jaar wel eens verandering in komen als onderzoekers planeet X ontdekken. De eerste aanwijzingen voor het bestaan van deze planeet werden begin 2016 wereldkundig gemaakt en op dit moment wordt er actief op de planeet gejaagd. “Het lijkt waarschijnlijk dat we de planeet tegen 2021 wel gevonden hebben,” vertelde astronoom Konstantin Batygin eerder dit jaar aan Scientias.nl.

Naast Kepler-90i ontdekte het kunstmatig intelligente systeem tevens een zesde planeet in het Kepler-80-systeem. En dat is mogelijk nog maar het begin. De onderzoekers zijn namelijk voornemens het systeem los te laten op de volledige dataset van Kepler, die in zijn geheel handelt over meer dan 150.000 sterren.

Bronmateriaal

"Artificial Intelligence, NASA Data Used to Discover Eighth Planet Circling Distant Star" - NASA

Afbeelding bovenaan dit artikel: NASA / Wendy Stenzel

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd