Onderzoekers onthullen de impact die het verwachte ‘Grand Minimum’ op de aardse temperaturen kan hebben.
De zon volgt een elf jaar durende cyclus waarin de ultraviolette straling die deze afgeeft, piekt en weer afneemt. In het verleden zijn er echter ook periodes geweest waarin de zon langdurig inactief was. Dat wordt ook wel een Grand Minimum genoemd. En dat is merkbaar op aarde. Zo was in de zeventiende eeuw sprake van een Grand Minimum – ook wel het Maunder Minimum genoemd – en daardoor daalden de temperaturen op aarde zo sterk dat The Theems regelmatig bevroor en een Zweeds leger over de Oostzee naar Denemarken kon marcheren.
Wanneer de zon significant minder energie afgeeft, resulteert dat in sneeuwbaleffect. Dat begint met het dunner worden van de ozonlaag in de stratosfeer. Hierdoor treden veranderingen op in de temperatuur van de stratosfeer, die weer van invloed zijn op de lagere delen van de atmosfeer. Daar veranderen wind- en weerpatronen. De afkoeling is niet uniform. Tijdens het Maunder Minimum koelde Europa bijvoorbeeld af, terwijl andere gebieden – zoals Alaska en het zuiden van Groenland – juist opwarmden.
De impact
Sommige onderzoekers verwachten dat er weer zo’n Grand Minimum aan zit te komen. En Amerikaanse onderzoekers hebben nu uitgezocht hoeveel zwakker de zon tijdens het volgende Grand Minimum kan zijn én welke impact dat op de temperatuur op aarde zou hebben. Hun bevindingen zijn verschenen in het blad Astrophysical Journal Letters.
Andere sterren
De onderzoekers bestudeerden onder meer sterren die sterk op de zon lijken en gingen na hoe hun minima eruit zagen. Op basis van hun studie achten de onderzoekers het aannemelijk dat er op korte termijn een Grand Minimum aan zit te komen. Ze wijzen erop dat de recente zonnecycli al opvallend rustig waren; iets wat we in het verleden ook zagen gebeuren in aanloop naar een Grand Minimum. Verder schatten ze dat zo’n Grand Minimum resulteert in ongeveer 7% minder UV-straling dan tijdens het hoogtepunt van een ‘gewoon’ zonneminimum vrijkomt.
Het betekent volgens onderzoeker Dan Lubin dat een toekomstig Grand Minimum niet in staat is om de opwarming van de aarde te stoppen. De huidige opwarming is namelijk veel groter dan de afkoeling die zo’n Grand Minimum kan veroorzaken. Een Grand Maximum kan de opwarming dan ook hooguit iets afremmen, aldus Lubin en collega’s. Het is in lijn met eerder onderzoek dat suggereerde dat de gemiddelde wereldwijde temperatuur tijdens zo’n Grand Minimum maar beperkt afneemt en de aarde kort erna alweer op de temperatuur zit die ook zonder een Grand Minimum rond dat moment bereikt zou zijn. Voor het klimaatdebat is het Grand Minimum – als we daar al op afstevenen – dus allesbehalve relevant.
