Zonnesteen bracht Vikingen in verre oorden

In de beroemde sagen van de Vikingen worden regelmatig ‘zonnestenen’ aangehaald. Het volk zou de mysterieuze stenen gebruiken om met mist en bewolking toch de zon te kunnen zien en naar verre oorden te kunnen navigeren. Lang verwezen wetenschappers die methode naar het rijk der fabelen, maar uit onderzoek blijkt dat zonnestenen de Vikingen inderdaad de weg wezen.

De archeoloog Thorkild Ramskou beweerde in 1967 dat zonnestenen een lichtpatroon creëren. Dit patroon verraadt de stand van de zon wanneer deze, bijvoorbeeld door mist of bewolking, niet te zien is. Wetenschappers waren sceptisch, maar de laatste tien jaar hebben onderzoekers toch gepoogd om de theorie van Ramskou te bevestigen. Met succes, zo melden onderzoekers in het blad Philosophical Transactions of the Royal Society B. De zonnesteen werkt inderdaad in bewolkte of mistige omstandigheden.

Methode
Zonnestenen zijn doorschijnende kristallen of mineralen zoals bijvoorbeeld calciet. De stenen splitsen het licht dat erdoor heen valt en daar hebben de Vikingen waarschijnlijk handig gebruik van gemaakt. Ze richtten de steen op de lucht en draaiden deze. Het licht dat er doorheen viel, werd tijdens deze beweging sterker of zwakker. Wanneer het licht op zijn helderst was, wisten de Vikingen dat de steen zich nu in de richting van de – verborgen – zon bevond.

WIST U DAT…

…de wilde Vikingen een verfijnde kunst hadden?

Tijd
Zodra de richting van de zon bepaald was, konden de Vikingen een voorwerp in de juiste richting omhoog houden en met behulp van een zonnewijzer vaststellen hoe laat het was. En zo konden ze weer bepalen waar noord en zuid zich bevonden.

Uit de laatste onderzoeken blijkt dat de methode – in ieder geval in theorie – werkt. Maar als er zeer weinig zonlicht door de wolken heendringt, wordt het lastiger en is de methode minder betrouwbaar. De wetenschappers willen nu nog in de praktijk aantonen dat de methode werkt.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd