In de hoogtijdagen woonden er 10.000 mensen op Paaseiland. Het aantal inwoners nam het afgelopen millennium flink af. Lange tijd dachten wetenschappers dat de Rapa Nui daar zelf verantwoordelijk voor waren, omdat ze hun eigen omgeving vernietigden. Dit is mogelijk niet waar.
“Er wordt nog altijd gedacht dat de Rapa Nui uiteindelijk niet genoeg voedsel hadden”, zegt professor Carl Lipo van de universiteit van Binghamton. “Zo kapten ze bomen om kano’s te maken. Omdat ze dit te intensief deden, waren er op een gegeven moment geen bomen meer. Hierdoor kon de inheemse bevolking geen kano’s meer maken en konden ze dus ook niet langer vissen. Alle inwoners werden hierdoor afhankelijk van voedsel op het land. Dit maakte de Rapa Nui erg kwetsbaar. Door bodemerosie van landbouwgrond mislukten veel oogsten, wat uiteindelijk leidde tot een ecologische ramp.”
Volgens Lipo is van dit verhaal niks waar. En het is niet de eerste keer dat hij een theorie over de Rapa Nui ontkracht. Vorig jaar kwam Lipo al in het nieuws, toen hij beweerde dat Paaseiland niet werd verscheurd door oorlog. Zo bleken de gevonden speerpunten langs de kust helemaal geen speerpunten te zijn.
Lipo denkt dat de voorwerpen werden gebruikt tijdens rituelen, zoals het aanbrengen van tatoeages. “Je kunt er iemand mee snijden, maar zeker niet dodelijk mee verwonden.”
Vervolgonderzoek
Nu onderzochten hij en zijn teamleden bodemvondsten op verschillende plekken op Paaseiland, zoals plantenresten en botten. Uit deze analyse blijkt dat vijftig procent van het dieet van Rapa Nui rond het jaar 1400 na Christus uit de zee kwam. Ze aten dus veel vis. Dat is meer dan voorheen gedacht. Ook had de bevolking van Paaseiland mogelijk meer kennis over landbouw dan we denken. De inwoners waren prima in staat om slechte grond weer vruchtbaar te maken en om een duurzame voedselketen op te zetten. “Op basis van de bodemvondsten concludeer ik dat de afname van bomen geen grote ramp vormde voor de inwoners van Paaseiland”, zegt Lipo. “Ze gingen verstandig om met hun bronnen.”
Paper
Dit verklaart nog niet waarom de bevolking op Paaseiland in korte tijd flink kromp. Volgens Lipo is de geschiedenis van Paaseiland interessanter en complexer dan gedacht. Er zijn nog altijd veel vragen en weinig antwoorden. Het paper ‘”Diet of the prehistoric population of Rapa Nui (Easter Island, Chile) shows environmental adaptation and resilience‘ is te lezen in het wetenschappelijke vakblad American Journal of Physical Anthropology.
