Astronomen hebben ontdekt dat Rhea, één van de manen van Saturnus, zuurstof in de atmosfeer heeft. Wie met deze ontdekking in het achterhoofd al nadenkt over een vakantiehuisje op of weekendje weg naar Rhea komt overigens van een koude kermis thuis: het is zo’n -180 graden Celsius op de maan en het hemellichaam bevindt zich op meer dan een miljard kilometer van de aarde.
Het was NASA’s Cassini die de zuurstoflaag voor het eerst opmerkte. Cassini bestudeert Saturnus en diens omgeving al sinds 2004 en zag de zuurstoflaag tijdens een flyby.
Europa
De ontdekking is van grote waarde. Alleen al omdat het laat zien dat werelden met zuurstof niet zo ongewoon zijn. Eerder ontdekte men ook al zuurstof in de atmosfeer van de manen Europa en Ganymedes. De nieuwe vondst wijst erop dat een atmosfeer met zuurstof voor deze ijsmanen meer regel dan uitzondering is.
Magnetosfeer
Rhea bevindt zich zo’n 527.000 kilometer van Saturnus en draait in het magnetische veld van de planeet. De zuurstof in de atmosfeer zou gehandhaafd worden door de chemische afbraak van waterijs op het oppervlak van de maan. Deze afbraak wordt op zijn beurt weer gaande gehouden door de straling van Saturnus’ magnetosfeer.
Hoe?
Uit de gegevens van Cassini blijkt dat moleculaire zuurstof (o2) zich in het oppervlakte-ijs van de maan vormt wanneer watermoleculen (H2O) door energetische ionen worden gesplitst. De zuurstof wordt vervolgens door het oppervlakte-ijs uitgestoten en raakt gevangen in Rhea’s zwaartekracht, waardoor deze een laag in de atmosfeer vormt.
WIST U DAT…
Weinig
De ontdekte zuurstoflaag in de atmosfeer van Rhea is iets minder dan 100 kilometer dik. Volgens de wetenschappers produceert Rhea elke seconde zo’n 130 gram aan zuurstof. Dat is relatief weinig. Wanneer we de hele zuurstoflaag naar aarde zouden halen, zou deze met de temperaturen en druk die hier geldt, in een kubus van 22 bij 22 meter passen.
Hoe klein en ver weg ook: in de toekomst kan Rhea wel eens heel belangrijk worden. Zeker omdat er naast zuurstof ook koolstof op de maan lijkt voor te komen. “In een verre – zeer speculatieve – toekomst kan men zich voorstellen dat het ijs op deze maan verhit of gesmolten wordt om er zuurstof en koolstofdioxide – beiden zijn nodig om planten en dieren te laten overleven – aan te onttrekken,” bedenkt onderzoeker Ben Teolis.
