Zwart gat produceert gigantische uitbarsting

3C 279

Vijf miljard jaar geleden produceerde het supermassieve zwarte gat in het centrum van sterrenstelsel 3C 279 een gigantische uitbarsting. Het licht van deze uitbarsting is op 14 juni bij de aarde gearriveerd.

NASA’s Fermi-ruimtetelescoop is één van de telescopen die de uitbarsting waarnam. “Op 13 juni was 3C 279 één van de vele sterrenstelsels die we kunnen zien, een dag later was hetzelfde sterrenstelsel de helderste gammabron aan de hemel”, zegt wetenschapper Sara Cutini van de Italiaanse ruimtevaartorganisatie. Van de ene op de andere dag was de intensiteit van de gammastraling in de kern van het sterrenstelsel met een factor tien toegenomen.

Normaal is 3C 279 een 'gewone' gammabron, zoals op deze foto goed te zien is. De Vela pulsar (rechtsonder) is veel helderder.
Normaal is 3C 279 een ‘gewone’ gammabron, zoals op deze foto goed te zien is. De Vela pulsar (rechtsonder) is veel helderder.
Blazar
3C 279 is een zogenoemde blazar. Een blazar is een actief sterrenstelsel met een superzwaar zwart gat in zijn centrum. Dit zwarte gat trekt materie naar zich toe. Net als een te gulzige eter spuugt een zwart gat een deel van zijn materie uit. Deze uitbarstingen kunnen we vanaf de aarde waarnemen, maar alleen als een stralingsbundel (of jet) in de richting van onze planeet wijst.

Onbekende oorzaak
Het is nog onbekend waarom het sterrenstelsel van het ene op het andere moment transformeerde in een heldere gammabron. Wetenschappers vermoeden dat een bepaalde verandering in de jet verantwoordelijk is voor de verhoogde hoeveelheid gammastraling.

Vela pulsar
Doorgaans is de Vela pulsar de helderste gammabron. Deze pulsar in het sterrenbeeld Zeilen heeft een rotatieperiode van 0,89 seconden en is het restant van een supernova die ruim 11.000 jaar geleden plaatsvond. De Vela pulsar is slechts duizend lichtjaar van de aarde verwijderd. 3C 279 bevindt zich miljoenen keren verder weg, maar was tijdens de uitbarsting vier keer helderder dan Vela. In de week na de uitbarsting dimde het sterrenstelsel langzaam, waardoor de Vela pulsar de titel ‘helderste gammabron’ snel weer terugverdiende.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd