Honderd jaar geleden voorspelde Einstein ze al: zwaartekrachtsgolven. Allemaal leuk en aardig, maar het bleef een theorie tot we ze daadwerkelijk gespot hadden. En begin dit jaar was het dan zover: wetenschappers hadden ze gedetecteerd! Wereldnieuws.
De ontdekking kwam natuurlijk niet uit de lucht vallen. Er was – achter de schermen – jarenlang naartoe gewerkt. Want het detecteren van zwaartekrachtsgolven – rimpelingen in de ruimtetijd – bleek zo eenvoudig nog niet. Honderden wetenschappers en ingenieurs bogen zich over dat probleem en het resulteerde uiteindelijk in het meer dan een miljard dollar kostende LIGO-observatorium. Na jarenlang tevergeefs naar zwaartekrachtsgolven te hebben gezocht, wordt het observatorium offline gehaald en verbeterd. In 2015 startte vervolgens het ‘Advanced LIGO Project’. Niemand verwachtte een snel resultaat: het kon zomaar jaren duren voor het LIGO rimpelingen in de ruimtetijd opmerkte. Maar een paar weken later is het al zover…
Over de ontdekking hebben we al veel gelezen. Maar minstens zo interessant is het werk dat hieraan vooraf is gegaan. Janna Levin, hoogleraar astronomie en natuurkunde aan Columbia University volgde de wetenschappers die hun leven wijdden aan de zoektocht naar zwaartekrachtsgolven op de voet en doet de opmaat naar die grootse ontdekking van binnenuit uit de doeken in het boek Zwarte gaten blues. Het boek is allesbehalve een wetenschappelijke verhandeling. Heel verhalend vertelt Levin over de mensen achter de ontdekking. Hun verhalen. Hun inspanningen. Hun (onderlinge) strubbelingen. En uiteindelijk: hun grote verbazing. Die natuurlijk samenvalt met het moment waarop LIGO doet waar het voor gemaakt is. “Dit boek (…) is een eerbetoon aan een donquichotachtige, heroïsche, aangrijpende experimentele onderneming,” zo schrijft Levin zelf. “Een eerbetoon aan een dwaas ideaal.”
Iedereen wist op 11 februari 2016 – de datum waarop de detectie van de zwaartekrachtsgolven publiekelijk werd gemaakt – dit is groots. Maar in Zwarte gaten blues komt de ontdekking werkelijk tot leven. Opeens blijkt het zoveel meer dan ‘Einsteins gelijk’ te zijn. Het is de bekroning op het harde werken en de verbeeldingskracht van velen. Een aanrader voor een ieder die meer wil weten over zwaartekrachtsgolven en de mensen die de ontdekking ervan mede mogelijk maakten.
