Wetenschappers hebben ontdekt dat sprinkhanen zich op unieke en op het eerste gezicht uiterst chaotische manier verplaatsen. De meeste diertjes verzamelen zich namelijk aan de voorkant van de zwerm zonder dat er sprake is van een rangorde. Hierdoor raken dieren gemakkelijk ‘kwijt’ en bevindt de groep zich tijdelijk op het randje van totale chaos.
Wanneer een school vissen zich verplaatst dan doet deze dat op een ordelijke manier waarbij de dichtheid van de groep in het midden het grootst is. Datzelfde geldt voor vogels alleen bevinden de meeste exemplaren zich dan aan de rand van de groep. Door zelf een orde aan te brengen blijft de groep gemakkelijker bij elkaar en kunnen de dieren onderweg van elkaar profiteren.
Wanorde
Een logische zet. Wetenschappers gingen er dan ook vanuit dat sprinkhanen zich ook zo verplaatsten. Maar dat blijkt onjuist. “Terwijl veel groepen vissen en vogels bekend staan om hun extreme cohesie lijken sprinkhanen zich voortdurend op het randje van de wanorde te begeven,” concludeert onderzoeker Jerome Buhl.
Nergens
De onderzoekers filmden diverse groepen sprinkhanen en analyseerden de beelden. En dat leverde interessante conclusies op. Zo blijkt dat sprinkhanen in hun eentje nooit ergens zouden komen. “Als ze zich niet in een groep bevinden, bewegen ze simpelweg in alle richtingen.”
Verlies
Zodra de sprinkhanen een groep vormen, stuiven de meesten direct naar voren toe. Daar ontstaat een dichte band vol sprinkhanen. Achterin neemt de dichtheid daardoor af en dat is een probleem. Sprinkhanen reageren namelijk alleen op elkaar wanneer ze zich op een afstand van 13,5 centimeter of minder van de anderen bevinden. Door de losse staart van de groep verliezen veel sprinkhanen dan ook het contact met de groep.
Communicatie
Door de enorme dichtheid aan de voorkant kan daar een orde ontstaan. De sprinkhanen zitten er dicht op elkaar en kunnen prima met elkaar communiceren. Maar achterin gaan zieltjes verloren. Deze blijven alleen achter en gaan weer in een willekeurige richting bewegen.
Zwerm
Het onderzoek verklaart waarom sprinkhanen überhaupt in zwermen reizen. Dat was namelijk lang een raadsel. Sprinkhanen zijn meestal verlegen types die weinig worden waargenomen, maar jonge dieren kunnen zich zomaar vanuit het niets bij elkaar voegen en in een enorme zwerm gaan reizen. Vanaf dat moment verandert hun gedrag en uiterlijk en worden de dieren een nachtmerrie voor boeren en hun gewassen. “Wellicht zijn ze zo geëvolueerd dat ze twee levensstijlen kunnen aanvaarden.”
De studie kan wetenschappers helpen om het ontstaan van zo’n zwerm te voorspellen en in de toekomst mogelijk zelfs te voorkomen. Nu ze weten dat sprinkhanen zich vanaf een bepaalde dichtheid gaan ordenen, kunnen pesticiden wellicht op cruciale momenten worden ingezet zodat voorkomen wordt dat zo’n ordening plaatsvindt.
