Het kleine, lichtgebouwde roofdier beschikte over een unieke staart én veren.
Onderzoekers hebben een nieuwe gevederde dinosaurus ontdekt. Het gaat over één van de laatste raptors die zo’n 67 miljoen jaar geleden over de vlaktes van Nieuw-Mexico struinde. De ontdekking beschreven in het vakblad Scientific Reports, is erg bijzonder. Want volgens de onderzoekers draagt de vondst bij aan onze kennis over de biodiversiteit in het zuidwesten van Amerika en geeft het tegelijkertijd een duidelijker beeld van hoe het leven in deze regio, tegen het einde van het dino-tijdperk, eruitzag.
Dineobellator notohesperus
De resten van de raptor zijn in rotsen in de Amerikaanse San Juan-bekken aangetroffen. In totaal waren er vier verschillende expedities nodig om het bijna volledige skelet van de dinosaurus uit te graven. De onderzoekers gaven de dino de naam Dineobellator notohesperus, wat ‘Navajo-krijger uit het zuidwesten’ betekent. Deze naam is gekozen ter ere van de mensen die tegenwoordig in hetzelfde gebied wonen als waar ook deze raptor in vervlogen tijden vertoefde.
Dineobellator, evenals zijn Aziatische neef Velociraptor behoren tot een groep dinosaurussen die bekend staan als dromaeosauridae. Leden van deze groep worden – dankzij de populaire films Jurassic Park en Jurassic World – doorgaans ‘raptors’ genoemd. Maar in tegenstelling tot de angstaanjagende beesten in de films, was Dineobellator hoogstwaarschijnlijk maar een meter of twee lang. Raptor-dinosaurussen zijn over het algemeen maar kleine, lichtgebouwde roofdieren. Hierdoor worden er maar mondjesmaat overblijfselen gevonden. Vooral in het zuidwesten van de Verenigde Staten en in Mexico worden er niet vaak skeletten ontdekt. Hierdoor is er nog maar weinig bekend over de groep raptors die ooit in het zuiden van Noord-Amerika leefden.
Hoewel niet alle botten van de raptor zijn teruggevonden, verraden de delen die wel zijn aangetroffen veel over hoe de dino er ooit uit heeft gezien. De botten die de onderarm vormden vertonen bijvoorbeeld kleine veerknobbeltjes; kleine bultjes op het oppervlak waar veren bevestigd waren aan het lichaam. Dit betekent dat Dineobellator waarschijnlijk over heuse veren beschikte, vergelijkbaar met het verenkleed dat ook zijn neef de Velociraptor droeg. Kenmerken op de voorpoten van het dier suggereren bovendien dat de dino zijn armen en handen in een scherpe hoek kon buigen. Dit vermogen kan ‘m best weleens goed van pas zijn gekomen. Hierdoor kon hij kleinere prooien zoals vogels en hagedissen bijvoorbeeld goed vasthouden.
Staart
Maar wat misschien wel het meest opvallend is aan de nieuw ontdekte dino, is zijn staart.
De staarten van de meeste raptors zijn gewoonlijk heel recht en onbuigzaam. Maar die van Dineobellator zag er mogelijk nét wat anders uit. Het beginpunt van de staart was namelijk heel bewegelijk, waardoor de rest van de staart stijf bleef en zo als een soort roer fungeerde. “Stel je de staart van een kat voor terwijl hij rent,” zegt onderzoeksleider Steven Jasinski. “Terwijl de staart zelf recht blijft, zwaait hij tegelijkertijd constant in het rond als het dier van richting verandert. Een stijve staart die bij de aanzet bewegelijk is, zorgt voor meer wendbaarheid. Mogelijk hielp dit Dineobellator bij het jagen op prooien, vooral op meer open vlaktes.”
De nieuw ontdekte dino schept zoals gezegd een helderder beeld van hoe Noord-Amerikaanse dromaeosauride dinosauriërs eruit zagen. “We vinden steeds meer bewijs dat leden van de dromaeosauridae over veren beschikten,” stipt Jasinski aan. “Het zou daarom goed kunnen dat ze mogelijk allemaal een verenkleed droegen.” Deze veren hadden vooral een praktische aard en hielpen mee het dier warm te houden. Pas later ontwikkelde de veren bij sommige raptors zich tot exemplaren waarmee ze door de lucht konden vliegen.
Jasinki is van plan het veldonderzoek in Nieuw Mexico voort te zetten in de hoop op meer fossielen te stuiten. “Dankzij veel zoeken en een beetje geluk troffen we de nieuw ontdekte dino verweerd in een kleine heuvel aan,” zegt hij. “We hebben zoveel gewandeld dat we gemakkelijk iets over het hoofd hebben kunnen zien of aan de verkeerde kant van de heuvel hebben gelopen, waardoor we mogelijk iets hebben gemist. We hopen door verder te zoeken de kans te vergroten dat we meer van Dineobellator of andere dinosaurussen waarmee hij zij aan zij leefde, zullen aantreffen.”
