Aangenomen werd dat de ijskappen het grootste waterreservoir op aarde zijn. Maar daar moeten wetenschappers nu op terugkomen.
In het blad Geophysical Research Letters komen onderzoekers met een nieuwe schatting van de hoeveelheid diep grondwater. Diep onder onze voeten – op zo’n 2 tot 10 kilometer onder het aardoppervlak – is naar schatting zo’n 20 miljoen kubieke kilometer water te vinden. Dat is genoeg om de Grand Canyon 4800 keer te vullen.
Verrassend
Tellen we daar vervolgens de hoeveelheid minder diep gelegen grondwater bij op, dan komen we op zo’n 44 miljoen kubieke kilometer grondwater. En daarmee is onder onze voeten meer water te vinden dan in de ijskappen. Best verrassend, zo vindt onderzoeker Jennifer McIntosh. “Voorafgaand aan deze studie werd gedacht dat ijskappen de grootste op de continenten gelegen waterreservoirs waren. Wij laten nu zien dat er onder de grond meer water zit opgeslagen dan in de ijskappen.”
Diep grondwater
In hun studie buigen wetenschappers zich enkel over het zogenoemde diepe grondwater. Dit diepe grondwater onderscheidt zich op een aantal punten van het veel bekendere grondwater dat in de bovenste twee kilometer van de bodem zit en veelvuldig gebruikt wordt als drinkwater of om gewassen mee te besproeien. Zo zit het diepe grondwater – zoals de naam al doet vermoeden – veel dieper: op tussen de 2 en 10 kilometer diepte. Daarnaast is het niet zoet, maar zout (ongeveer 10 keer zouter dan zeewater) en zit het – soms al miljarden jaren – opgesloten in gesteente.
Gesteente
Om een beeld te krijgen van hoeveel diep grondwater er is, moeten onderzoekers dan ook vooral een goed beeld hebben van het gesteente dat zich op 2 tot 10 kilometer diepte bevindt. Je moet (ongeveer) weten waar welke (sedimentaire) gesteenten zich bevinden en hoe poreus ze zijn – oftewel hoeveel ruimte ze aan water bieden. “We hebben voor de studie gebruik gemaakt van een nieuwe database voor sedimentdikte,” vertelt onderzoeker Jennifer McIntosh aan Scientias.nl. “En die gecombineerd met data over de porositeit van verschillende typen gesteenten op verschillende dieptes.”
Inschatting
En dat leidt dus tot een nieuwe schatting van de hoeveelheid diep grondwater: 22 miljoen kubieke kilometer. Het is een inschatting. En die is net zo goed als de data waarop deze gebaseerd is. En die data zijn helaas schaars. “Metingen van de porositeit op meer dan 2 kilometer diepte zijn er niet zo heel veel,” erkent McIntosh. “Meer onderzoek, waarbij er bijvoorbeeld heel diep geboord wordt, is nodig om een beter licht te werpen op het diepe ondergrondse.” Voor nu moeten we roeien met de riemen die we hebben en is de inschatting van McIntosh – gebaseerd op de nieuwste data – de beste die we hebben.
Hoewel we het diepe grondwater – onder meer gezien het feit dat het lastig toegankelijk en zeer zout is – niet direct kunnen gebruiken, is het volgens McIntosh wel belangrijk om te weten hoeveel water er diep onder de grond zit. “Diepe grondwatersystemen kunnen gebruikt worden voor de extractie van energie en mineralen, de opslag van alternatieve energiebronnen (waterstof bijvoorbeeld) en de opslag van antropogene afvalproducten (zoals gebruikte nucleaire brandstof en CO2). Daarnaast kunnen diepe grondwatersystemen ook microbieel leven herbergen en meer inzicht geven in hoe leven in extreme omgevingen hier op aarde, maar ook andere planeten stand kan houden.”
