Het is verrassend en onthult dat het gedrag van dolfijnen in dit opzicht sterk lijkt op dat van mensapen.
Jonge dolfijnen kunnen nieuwe vaardigheden leren van leeftijdsgenootjes. Dat is de conclusie van een nieuwe studie gepubliceerd in het vakblad Current Biology. Het betekent dat dolfijnen niet alleen belangrijke levenslessen van hun moeders leren, maar ook van andere soortgenoten.
Jachtmethode
De onderzoekers bestudeerden een groep tuimelaars (Tursiops aduncus) uit het West-Australische Shark Bay. Deze dolfijnen worden al meer dan 35 jaar op de voet gevolgd. Halverwege de jaren negentig ontdekte een onderzoeksteam dat deze dolfijnen er een wel heel bijzondere jachtmethode op na houden. Wanneer prooien zich namelijk in grote, lege schelpen van gigantische zeeslakken verstoppen, gebruiken de dolfijnen hun neuzen om de schelpen naar het oppervlak te vervoeren. Vervolgens rammelen ze het dier in de schelp buiten westen en slurpen het vervolgens naar binnen (benieuwd hoe dat eruit ziet? Bekijk de animatie hier).
Het kunstje met de schelpen is niet het enige trucje dat de tuimelaars in de Australische baai onder de knie hebben. De dolfijnen gebruiken namelijk ook zeesponzen om voedsel uit de bodem op te graven. Waarom? Op de bodem van de zee leven smakelijke visjes met een hoge voedingswaarde. Maar het opsporen van deze vissen is niet gemakkelijk: ze leven namelijk onder het zand en zijn ook met echolocatie niet te vinden. De dolfijnen moeten dus met hun bek over de grond bewegen om ze te voelen. En dat is gevaarlijk: de grond is rotsachtig en verwondt de dieren gemakkelijk. Daarom pakken de tuimelaars eerst een zachte zeespons en plaatsten die zo dat deze hun bek bedekt. Dit beschermt hen tegen harde stukken steen of koraal. Vervolgens kunnen ze veilig en wel de bodem afspeuren naar voedsel.
Jachtmethoden worden doorgaans doorgegeven van moeder op jong. Lange tijd dachten wetenschappers dan ook dat dolfijnen alleen van hun moeder leren te foerageren. Maar de nieuwe studie toont nu iets anders aan. De onderzoekers zagen namelijk dat sommige jonge dolfijnen leeftijdsgenootjes observeerden terwijl deze het bijzondere trucje met de schelpen uitvoerden. Vervolgens probeerden deze jonge dolfijnen het zelf ook. Het betekent dat dolfijnen dus rechtstreeks van leeftijdsgenootjes leren. “Deze resultaten zijn heel verrassend,” zegt onderzoeksleider Sonja Wild. “Dolfijnen zijn vaak vrij conservatief en leren doorgaans te jagen van hun moeder. Onze resultaten tonen echter aan dat dolfijnen ook zeker in staat zijn en – in het geval van het trucje met de schelpen – ook heel gemotiveerd zijn om nieuwe technieken buiten de moeder om te leren.”
Mensapen
Deze ontdekking is niet alleen heel verrassend, het onthult tevens dat dolfijnen en mensapen in sommige opzichten best op elkaar lijken. Ook bepaalde primaten zoals gorilla’s, chimpansees en natuurlijk wijzelf leren zowel verticaal (dus van moeder op kind) als horizontaal (tussen leeftijdgenootjes). “Ondanks de uiteenlopende, evolutionaire geschiedenis van dolfijnen en mensapen en het feit dat ze in hele verschillende omgevingen wonen, zijn het beide langlevende zoogdieren met grote hersenen,” zegt onderzoeker Michael Krützen. “Ook beschikken ze beide over een innovatief denkvermogen. Het feit dat het trucje met de schelpen sociaal wordt overgedragen tussen leeftijdgenootjes en dus niet van moeder op jong, benadrukt dan ook de overeenkomsten tussen walvisachtigen en mensapen.”
Volgens de onderzoekers hebben de bevindingen belangrijke implicaties. Het betekent namelijk dat dolfijnen zich mogelijk makkelijker kunnen aanpassen aan hun veranderende leefgebied. “Leren van anderen zorgt voor een snelle verspreiding van nieuw gedrag,” legt Wild uit. “Er wordt gezegd dat soorten die het vermogen hebben op op deze manier van anderen te leren, mogelijk beter kunnen overleven.” Toch is de toekomst van de tuimelaars in Shark Bay onzeker. Zo blijkt dat de dolfijnen door een warmere oceaan minder jongen baren. En dat is behoorlijk zorgwekkend. Het betekent namelijk dat hogere temperaturen een grotere invloed op dolfijnen hebben dan gedacht.
