Eenzaamste boom ter wereld vertelt dat Antropoceen in 1965 al is begonnen

Het einde van het Holoceen lijkt nabij.

Wetenschappers verdelen de geschiedenis van de aarde in geologische tijdperken. Bekende tijdperken zijn bijvoorbeeld het Krijt en Perm. Momenteel leven we in het Holoceen. Tenminste: officieel. Want er gaan steeds meer stemmen op om een nieuw geologisch tijdperk te omarmen: het Antropoceen. Dit tijdperk zou zich duidelijk onderscheiden van het Holoceen; het wordt gekenmerkt door de significante impact die de mens op de aarde heeft. Hoewel het bewijs voor die significante impact overvloedig aanwezig is, is het Antropoceen nog steeds niet officieel en leven we dus nog altijd in het Holoceen. Dat komt voornamelijk doordat een tijdperk pas officieel erkend wordt als er een globaal voorkomend, voor het Antropoceen kenmerkend signaal kan worden aangewezen. En dat is tot op heden nog niet overtuigend gelukt.

Zuidelijk halfrond
Maar een nieuw onderzoek, verschenen in het blad Scientific Reports, kan daar wel eens verandering in brengen. De onderzoekers komen namelijk met het eerste precieze globale signaal voor het Antropoceen, afkomstig van het zuidelijk halfrond. Het gaat om een piek in radiokoolstof, afkomstig van bovengrondse kernbomtesten.

Sitkaspar
De onderzoekers bestudeerden een Sitkaspar op Campbell Island (Nieuw-Zeeland). De spar wordt ook wel de eenzaamste boom ter wereld genoemd, omdat de dichtstbijzijnde boom op meer dan 200 kilometer afstand staat (op de Auckland Islands). In het hout van deze eenzame boom troffen de onderzoekers een piek in radiokoolstof aan. De piek stamt uit 1965 en wordt veroorzaakt door herhaaldelijke, in de jaren vijftig en zestig uitgevoerde kernbomtesten op het noordelijk halfrond.

“We zijn ongelofelijk opgewonden dat we dit signaal op het zuidelijk halfrond, op een afgelegen eiland hebben gevonden”

Waarneembare marker
“We zijn ongelofelijk opgewonden dat we dit signaal op het zuidelijk halfrond, op een afgelegen eiland hebben gevonden,” vertelt onderzoeker Chris Turney. “Want het geeft ons voor het eerst een duidelijk gedefinieerd wereldwijd signaal voor het nieuwe geologische tijdperk dat tevens in het geologisch archief bewaard kan blijven; duizenden jaren van nu kan deze piek nog steeds een waarneembare marker zijn voor de door mensen veroorzaakte transformatie van de aarde.”

Wereldwijde marker
Eerder onderzoek toonde al aan dat de piek in atmosferisch radiokoolstof op het noordelijk halfrond in 1964 bereikt werd. Deze piek is af te lezen in het hout van Europese bomen (die het signaal middels fotosynthese vastlegden). Dezelfde piek werd aan het eind van 1965 dus ook op het zuidelijk halfrond vastgelegd. Met die ontdekking is er nu sprake van een wereldwijd, precies en waarneembaar signaal in het geologisch archief. En daarmee voldoet het signaal nu aan alle eisen die aan een marker voor een nieuw tijdperk gesteld worden.

Dat juist deze Sitkaspar ons helpt aan bewijs voor zo’n wereldwijde marker die getuigt van de impact van mensen op de planeet is opmerkelijk. De boom komt van nature niet op Campbell Island voor, maar is daar in 1901 door mensen geplant. Hoewel de boom zo’n tien meter hoog is geworden en het ogenschijnlijk prima doet in dit voor hem ongebruikelijke klimaat, heeft deze nooit dennenappels geproduceerd, wat suggereert dat deze eigenlijk nooit volwassen is geworden. “Het lijkt ergens passend dat deze buitengewone boom, die ver van zijn normale leefgebied door mensen is geplant ook een marker wordt voor de veranderingen die we op onze planeet hebben aangebracht,” aldus onderzoeker Mark Maslin. “Het is verder bewijs – als we dat al nodig hadden – dat in dit nieuwe tijdperk geen enkel deel van onze planeet niet door mensen is aangetast.”

Bronmateriaal

"Loneliest tree in the world marks new age for our planet" - University College London

Afbeelding bovenaan dit artikel: Pavla Fenwick

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd