Moderne technologieën suggereren dat een strijdlustige en ambitieuze Maya-koningin de weg liet aanleggen.
Eeuwen geleden verbond een honderd kilometer lange weg de Maya-steden Cobá en Yaxuná met elkaar. En met behulp van moderne technologieën hebben onderzoekers nu enkele geheimen van deze tegenwoordig onder dichte vegetatie schuilgaande weg, onthuld.
LIDAR
De onderzoekers maakten gebruik van de zogenoemde LIDAR-technologie. LIDAR staat voor Light Detecting and Ranging en maakt gebruik van laserpulsen. Deze worden vanuit de lucht afgevuurd op het oppervlak, waar ze weerkaatsen. Door te meten hoeveel tijd er verstrijkt tussen het moment waarop een laserpuls wordt afgevuurd en deze na terugkaatsing weer bij het LIDAR-instrument arriveert, kunnen onderzoekers zich een beeld vormen van het oppervlak. In dit geval gaat het om het oppervlak van Sacbe 1: een lange, door de Maya’s aangelegde weg die – soms al eeuwen – schuilgaat onder dichte vegetatie.
Kronkelweg
Het onderzoek – gepubliceerd in het blad Journal of Archaeological Science – onthult onder meer dat de weg – heel verrassend – niet in een rechte lijn is aangelegd. Iets wat, sinds onderzoekers deze in de jaren dertig van de vorige eeuw in kaart brachten, wel werd aangenomen. In plaats daarvan blijkt de weg zo af en toe iets af te wijken van de rechte lijn en eveneens naar dorpen en steden gelegen tussen Cobá en Yaxuná te voeren. “Het LIDAR-instrument stelt ons echt in staat om de weg veel beter te begrijpen,” aldus onderzoeker Traci Ardren. “En helpt ons om heel veel dorpen en steden langs de weg – die nieuw zijn voor ons, maar ouder dan de weg zelf – te identificeren. Ook weten we nu dat de weg niet recht is, wat suggereert dat deze gebouwd werd om eerder gebouwde nederzettingen te verbinden, wat weer interessante geo-politieke implicaties heeft. Deze weg verbond niet alleen Cobá en Yaxuna, maar ook duizenden mensen die in de tussenliggende regio woonden.”
Resten van dorpen en steden
Met behulp van LIDAR ontdekten de onderzoekers in totaal zo’n 8000 structuren langs de weg. “Ze vormen samen de ongeveer 18 steden die tussen Yaxuná en Cobá lagen,” legt Ardren aan Scientias.nl uit. “Sommige van de structuren waren kleine huizen, andere grote platforms en weer andere vrij grote paleizen met bijbehorende hoven.”
Machtige koningin
Het onderzoek werpt ook een nieuw licht op de intenties van de koningin van Cóba die – zo denken wetenschappers – in de zevende eeuw opdracht gaf tot de aanleg van deze nieuwe weg. “Veel archeologen hebben al voorgesteld dat Sacbe 1 door Cobá werd aangelegd, in een poging grip te krijgen op het hart van het schiereiland en het eigen territorium veilig te stellen,” zo vertelt Ardren. Vaststaat nu dat de weg tussen Cobá en Yaxuná daadwerkelijk werd aangelegd tijdens de regeerperiode van die machtige koningin, die aangeduid wordt als K’awiil Ajaw. “Wetenschappers zijn geneigd Maya-koninginnen te negeren en ze hooguit te zien als moeders of vrouwen van koningen, maar de laatste jaren hebben we gezien dat sommige koninginnen heel ambitieus waren en agressief als het gaat om het uitbreiden van hun territorium. K’awiil Ajaw was zo’n koningin.”
Chichén Itzá
Dat deze koningin het initiatief nam om de lange weg aan te leggen, wordt volgens de onderzoekers onderschreven door het feit dat Yaxuná heel dicht bij Chichén Itzá ligt. Chichén Itzá – waar vandaag de dag de beroemdste Maya-ruïnes van Mexico te vinden zijn – floreerde nadat Yaxuná en Cobá wegkwijnden en moet in de ogen van K’awiil Ajaw reeds in de zevende eeuw een bedreiging zijn geweest. “Ik denk dat de opkomst van Chichén Itzá en bondgenoten leidde tot de aanleg van de weg,” aldus Arden. “De weg is één van de laatste pogingen van Cobá om de macht te behouden. En we geloven dat het het werk is van K’awiil Ajaw, van wie we weten dat ze meerdere oorlogen heeft gevoerd die gericht waren op het uitbreiden van haar machtsgebied.” K’awiil Ajaw zou de weg gebruikt hebben om Yaxuná binnen te vallen en zo grip te krijgen op een gebied nabij het florerende Chichén Itzá.
Machtige weg
Uiteindelijk zou Cobá het toch verliezen van Chichén Itzá. Maar dus niet voordat de stadstaat een machtige weg had aangelegd. Want dat was de Sacbe-1. “De weg werd gebouwd met behulp van leistenen blokken en bedekt met gips,” zo vertelt Ardren aan Scientias.nl. “De weg is negen tot tien meter breed en 100 kilometer lang en voert door een glooiend landschap, maar ligt overal vlak. Op sommige plekken zijn langs de kant hellingen te vinden die mensen mogelijk in staat stelden om de weg op te gaan of deze te verlaten.”
Impact
De lange, indrukwekkende weg moet een enorme impact gehad hebben op de omgeving. “Het maakte het mogelijk veel gemakkelijker voor mensen om van de ene naar de andere nederzetting te reizen. Hoewel er wel discussie is over de vraag in hoeverre het publiek deze door de overheid aangelegde weg mocht gebruiken. Maar het lijkt zeker dat mensen uit de kleinere dorpen de weg in ieder geval ‘s nachts stiekem kunnen hebben gebruikt.”
Het onderzoek naar deze weg levert volgens Ardren een schat aan informatie op over de Maya’s. “We leren meer over hoe de wegen die de oude Maya’s aanlegden het dagelijks leven van de mensen in de nederzettingen die deze wegen met elkaar verbonden, beïnvloedden. En we zien hoe de elite grote moeite deed om haar territorium uit te kunnen breiden. Ook leren we meer over de architectonische en technische vaardigheden van de oude Maya’s.” Bovendien blijkt nu dat er langs de beroemde weg nog voldoende te ontdekken valt. “Iedereen – ik ook – focuste zich altijd op Yaxuná en Cobá en we besteedden weinig aandacht aan de tussenliggende nederzettingen. Sommige nederzettingen aan de Sacbe 1 zijn echter groot, heel interessant en verdienen meer aandacht.”
