Maak kennis met Planeet Y: ons zonnestelsel telt misschien tien planeten

Naast Planeet X schuilt er mogelijk nog een tiende planeet in de Kuipergordel, namelijk Planeet Y. Deze planeet is ongeveer even groot als Mars of de aarde.

In het wetenschappelijke vakblad Astronomical Journal schrijven wetenschappers Kat Volk en Renu Malhotra van de universiteit van Arizona dat er bewijs is gevonden dat er niet acht of negen, maar tien planeten om de zon draaien. De astronomen keken naar de omloopbanen van ruim 600 Kuipergordelobjecten. Deze objecten zijn brokstukken, die overgebleven zijn na de vorming van het zonnestelsel. Inmiddels draaien deze kleine en grote ruimtestenen al zo’n 4,5 miljard jaar om de zon.

Toch merkten de astronomen een afwijking op in de oriëntatie van de banen van de meeste verre Kuipergordelobjecten. Het baanvlak wijkt acht procent af ten opzichte van het gemiddelde baanvlak. “Uit onze berekeningen blijkt dat er maar één logische verklaring is: er zweeft ergens een planeet ter grootte van Mars”, aldus Volk.

Je kunt het baanvlak van het zonnestelsel het beste zien als een A4’tje. Vrijwel alle objecten in het zonnestelsel draaien op dit platte vel om de zon. Er zijn afwijkingen – bijvoorbeeld Pluto – maar gemiddeld gezien lijken de meeste planeten, asteroïden en kometen op dit A4’tje te rusten. “Zeker in de Kuipergordel moet het baanvlak nauwelijks afwijken, omdat de banen van deze objecten worden bepaald door de zon en de grotere planeten”, zegt Malhotra. “Toch zien we een afwijking bij Kuipergordelobjecten op 50 AE tot 80 AE van de zon.” In vergelijking: 1 AE is de afstand van de aarde tot de zon. “De kans is kleiner dan twee procent dat het gaat om een statistische afwijking.”

De ijskoude planeet ter grootte van Mars draait op een afstand van ruwweg 60 AE (negen miljard kilometer) om de zon. Dat is ruim twee keer de afstand van de zon naar Neptunus. Op dit moment is Neptunus de laatste planeet van ons zonnestelsel.

En Planeet X dan?
Er blijft één vraag over: worden de banen van deze Kuipergordelobjecten niet gewoon beïnvloed door Planeet X? Planeet X bestaat mogelijk echt en is een object op een afstand van 500 tot 700 AE van de zon. Deze planeet is ongeveer tien keer groter dan de aarde.

“Nee, Planeet X is te ver verwijderd om invloed uit te oefenen op deze Kuipergordelobjecten”, zegt Volk. “De afstand tot de zon moet kleiner zijn dan 100 AE om zulke baanafwijkingen te veroorzaken.”

De zoektocht naar Planeet Y
Een object ter grootte van Mars zou makkelijk gespot moeten worden, toch? De onderzoekers beweren dat de kans dertig procent is dat het object nog nooit is gevonden omdat we nog niet goed genoeg keken. Als Planeet X en Planeet Y echt bestaan, dan is de kans groot dat we deze objecten de komende jaren gaan vinden. De komende jaren verschijnen er allerlei nieuwe telescopen.

Als Planeet X en Planeet Y echt bestaan, dan is de kans groot dat we deze objecten de komende jaren gaan vinden

Alternatieve verklaring
Als de afwijking van de Kuipergordelobjecten niet is veroorzaakt door Planeet Y, wat is dan de meest waarschijnlijke verklaring voor dit verschijnsel? Wellicht dat de afwijking dan is veroorzaakt door een passerende ster. “Dit zou betekenen dat de ster ergens in de afgelopen tien miljoen jaar rakelings langs het zonnestelsel scheerde”, beweert Malhotra. Als het langer dan tien miljoen jaar geleden is gebeurd, dan zouden de Kuipergordelobjecten langzaam teruggaan naar het oude baanvlak. “Dat lijkt ons een onwaarschijnlijk scenario.”

Bronmateriaal

"UA Scientists and the Curious Case of the Warped Kuiper Belt" - UA
De afbeelding bovenaan dit artikel: Heather Roper / LPL

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd