Ook Europa wil nu wel eens een kijkje gaan nemen bij Mercurius

BepiColombo: twee ruimtesondes met één missie: de geheimen van de kleinste planeet in ons zonnestelsel onthullen.

Een primeur voor ESA. Voor het eerst stuurt de Europese ruimtevaartorganisatie in oktober 2018 een ruimtesonde naar Mercurius. De missie heeft de naam BepiColombo gekregen en moet een schat aan informatie opleveren over de kleinste planeet die ons zonnestelsel rijk is.

Na lancering zal BepiColombo verschillende scheervluchten langs de aarde, Venus en Mercurius maken. Deze scheervluchten worden gebruikt om de richting en snelheid van de sonde te veranderen.

Twee ruimtesondes
BepiColombo bestaat in feite uit twee ruimtesondes. De Mercury Planetary Orbiter (MPO), gebouwd door ESA. En de Mercury Magnetospheric Orbiter (MMO), gebouwd door de Japanse ruimtevaartorganisatie. Samen zullen de orbiters vanaf oktober 2018 richting Mercurius vliegen. Een reis die – na heel wat omzwervingen, zie kader – pas na iets meer dan zeven jaar eindigt met de aankomst bij Mercurius. Zodra de twee sondes bij Mercurius arriveren, nestelen ze zich elk in een andere baan rondom Mercurius. Vanuit die baan zal MPO voornamelijk onderzoek doen naar het oppervlak en de interne samenstelling van Mercurius, terwijl MMO zich vanuit zijn eigen baan verdiept in Mercurius’ magnetosfeer: de ruimte rondom Mercurius die beïnvloed wordt door het magnetisch veld van de planeet.

De lander
In eerste instantie droomden ESA en JAXA van een missie naar Mercurius die uit drie componenten bestond: twee orbiters en een lander. De kleine lander – Mercury Surface Element (MSE) genoemd – zou ongeveer een week onderzoek doen op het oppervlak van Mercurius. De lander moest onder meer foto’s maken van het oppervlak en een micro-rover op Mercurius loslaten. Helaas kwamen de Europeanen geld tekort en werd de lander in 2003 al geschrapt. De Europese ruimtevaartorganisatie sprak van “een groot verlies”, maar moest tevens bekennen dat het nog niet gemakkelijk zou zijn geweest om MSE heelhuids op Mercurius te krijgen. “Landen op een planeet zo dicht bij de zon is geen kleinigheid een een brug te ver.” En dus blijft een landing op Mercurius helaas (verre) toekomstmuziek.

Over Mercurius
– Mercurius is de kleinste planeet in ons zonnestelsel. De planeet is maar ietsje groter dan onze maan.
De dagen op Mercurius zijn lang: de planeet doet er 59 aardse dagen over om een rondje rond zijn eigen as te voltooien. De jaren op de planeet zijn heel kort: Mercurius heeft maar 88 aardse dagen nodig om een rondje rond de zon te voltooien
– Mercurius is tamelijk eenzaam: de planeet heeft geen ringen en moet het ook zonder manen doen
– zoals gezegd is Mercurius de planeet die het dichtst bij onze zon staat. Als je op het oppervlak van Mercurius zou staan, zou de zon drie keer groter lijken dan gezien vanaf het aardoppervlak
– Mercurius is geen plek voor watjes. De temperatuur schommelt enorm: overdag kan het er 430 graden Celsius zijn en ‘s nachts kan de thermometer -180 graden aangeven. Niet echt een plek die geschikt is voor leven, dus.

Mariner 10 en MESSENGER
Maar laten we ons gelukkig prijzen dat er in ieder geval wel twee orbiters naartoe gaan. Want deze missie is zeker geen overbodige luxe. Slechts twee ruimtesondes hebben de planeet tot op heden met een bezoekje vereerd. Ruimtesonde Mariner 10 vloog er in 1974 en 1975 drie keer langs. Het leverde de eerste close-up foto’s van de planeet op. En dan was er nog MESSENGER: de sonde die zich in 2011 in een baan rond Mercurius nestelde, maar inmiddels ook al niet meer actief is. Beide missies hebben geleid tot nieuwe inzichten omtrent Mercurius, maar lieten ook heel veel vragen onbeantwoord.

Links zie je de zuidpool van Mercurius, de foto werd gemaakt door Mariner-10. Rechts een close-upfoto gemaakt door MESSENGER, de allereerste sonde die zich in een baan rond Mercurius nestelde. Afbeeldingen: NASA.

Is Mercurius nog actief?
BepiColombo hoopt een aantal van die onbeantwoorde vragen onder de loep te gaan nemen. Zo hopen wetenschappers te weten te komen of de kern van Mercurius vloeibaar of vast is en of de planeet vandaag de dag nog tektonisch actief is. Een andere interessante vraag die onderzoekers hopen te beantwoorden, is: waarom genereert deze kleine planeet van binnenuit een opmerkelijk krachtig magnetisch veld terwijl bijvoorbeeld Mars en Venus dat niet hebben? Ook vragen onderzoekers zich af of er in de permanent in de schaduw gelegen kraters misschien waterijs te vinden is. Vragen te over, dus. En BepiColombo mag het uit gaan zoeken. De ruimtesondes hebben daarvoor sowieso één jaar de tijd. Maar ESA sluit niet uit dat de missie – als alles volgens plan gaat – nog met een jaar verlengd wordt.

Hier zie je de twee ruimtesondes bij Mercurius. Op de voorgrond de Mercury Planetary Orbiter, deze zal elke 2,3 uur een rondje rond Mercurius voltooien. Op de achtergrond de Mercury Magnetospheric Orbiter die er 9,3 uur over doet om een baantje rond Mercurius te trekken. Afbeelding: ESA / ATC Medialab.

BepiColombo is geen missie die de Europese ruimtevaartorganisatie met één vinger in de neus uitrolt. Het is Europa’s eerste bezoek aan een regio die zich zeer dicht bij de zon bevindt en waar de temperaturen boven de 350 graden Celsius uitkomen. En dan is er nog de zwaartekracht van de zon die het niet gemakkelijk maakt om een sonde in een stabiele baan rond Mercurius te plaatsen. Het zal een uitdaging worden. Maar wel eentje die de moeite waard is. Want Mercurius is al veel te lang een mysterie.

Bronmateriaal

ESA
De afbeelding bovenaan dit artikel is gemaakt door ESA / ATC Medialab.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd