Op een onbewoond eiland zorgen mensen doorgaans voor ellende – maar dat is niet altijd zo geweest

“We ontdekten dat dit eigenlijk alleen in de recentelijke geschiedenis het geval is.”

Aan het woord is onderzoeksleider Julien Louys. In zijn studie onderzocht hij samen met een internationaal team van archeologen en paleontologen of de komst van de mens op onbewoonde eilanden altijd gepaard gaat met een hoop ellende, zoals vaak wordt gedacht. Maar de bevindingen vertellen een heel ander verhaal.

Komst van de mens
“We hebben dit beeld dat zodra mensen in een nieuw ecosysteem aankomen, ze onnoemelijk veel schade aanrichten,” vertelt Louys. Mensen kunnen bijvoorbeeld invasieve dier- en plantensoorten meenemen die vervolgens een bedreiging vormen voor het oorspronkelijke ecosysteem. Ook blijkt dat mensen in het verleden geregeld diersoorten over de kling hebben gejaagd. Hierdoor wordt door velen gedacht dat de komst van mensen naar onbewoonde eilanden in de meeste gevallen gepaard gaat met omvangrijke massa-extincties.

Studie
In de studie besloten de onderzoekers die aanname te toetsen. Het team bestudeerde archeologische en paleontologische gegevens van alle eilanden die in de afgelopen 2,6 miljoen jaar door mensen zijn bewoond. Vervolgens onderzochten ze of uitstervingen op deze eilanden inderdaad gelinkt konden worden aan de komst van de mens.

Weinig overlap
De onderzoekers komen tot een interessante conclusie. Want toen ze alle gegevens met elkaar vergeleken, slaagden ze er niet in om overlap tussen de twee gebeurtenissen te ontdekken. De komst van de mens op een onbewoond eiland had vaak minimale gevolgen voor het verlies aan biodiversiteit. “Gebaseerd op wat we in het recente verleden hebben gezien, hadden we verwacht dat in veel gevallen een massa-extinctie kort na de kolonisatie van de eilanden zou volgen,” zegt Louys. “Maar toen we ons over de gegevens bogen, waren er maar weinig gevallen waarin dat kon worden aangetoond.”

Op deze afbeelding is de Homo floresiensis (ofwel de Hobbit) te zien. Bekend is dat deze mensachtige op reuzenratten jaagde. Maar zelfs tienduizenden jaren na de aankomst van Homo floresiensis op de Indonesische eilanden, bestond deze reuzenrat nog steeds. Afbeelding: Peter Schouten

De onderzoekers stuitten wel enkele gevallen waarin uitstervingen rap op de komst van de mens op een eiland volgde. “Maar zelfs in deze gevallen konden we dit niet los zien van veranderingen in het milieu veroorzaakt door mondiale klimatologische gebeurtenissen of een veranderende zeespiegel,” zegt Louys. Bovendien blijkt dat soms ook de mens zelf de dupe werd. “De unieke ecologische omstandigheden die uitstervingen op eilanden veroorzaakten hebben ook zeker de mens niet gespaard,” vult onderzoeker Sue O’Connor aan.

Eilanden
De bevindingen benadrukken dat de kolonisatie van eilanden dus niet noodzakelijkerwijs leidt tot de vernietiging van het ecosysteem. “Pas recentelijk, met geavanceerde technologieën, de herplaatsing van exotische soorten en de toename van de menselijke populatie, zien we de enorme schadelijke effecten die mensen op de ecosystemen van eilanden hebben,” aldus Louys.

Volgens de onderzoekers is het heel belangrijk dat we deze dynamiek goed begrijpen. “Eilandecosystemen zijn tegenwoordig één van de meest bedreigde ecosystemen ter wereld,” legt O’Connor uit. “Het is daarom van cruciaal belang om inzicht te krijgen in de impact van mensen uit het verleden op deze omgevingen. Op die manier kunnen we namelijk de toekomst van eilanden veiligstellen. Want door gevallen te bestuderen waarin mensen duizenden jaren op eilanden hebben geleefd zonder deze kwetsbare ecosystemen uit balans te brengen, kunnen we gaan begrijpen hoe ze vandaag de dag het beste kunnen worden beheerd.”

Bronmateriaal

"Humans weren’t always agents of destruction when arriving on uninhabited islands" - Griffith University

Afbeelding bovenaan dit artikel: PublicDomainPictures via Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd