Sterrenkundigen hebben in een afgelegen sterrenstelsel een supermassief zwart gat gevonden dat met een grote snelheid uit het stelsel is geslingerd. Normaal gesproken vestigen dit soort zwarte gaten zich in de centra van sterrenstelsels. Wat is er hier aan de hand?
Weggeslingerde zwarte gaten zijn erg interessant, omdat ze laten zien hoe superzware zwarte gaten in de centra van melkwegstelsels ontstaan. Zo’n zwart gat weegt overigens meer dan één miljard keer de massa van de zon. Er is dus erg veel kracht voor nodig om een supermassief zwart gat weg te slingeren.
De Utrechtse studente Marianne Heide vond het zwarte gat als een heldere ster net buiten het centrum van het sterrenstelsel. Zij denkt dat het mogelijk is dat het zwarte gat is weggeschoten door het samensmelten van twee zwarte gaten. Het nieuw gevormde zwarte gat, dat na het samensmelten ontstaat, schiet dan met hoge snelheid het centrum van het stelsel uit. In de afgelopen jaren zijn verschillende voorspellingen gedaan over de snelheid waarmee het gat wordt weggeslingerd. Die berekeningen zijn pas sinds kort mogelijk, omdat er hele krachtige computers voor nodig zijn. Uit de berekeningen volgt dat de snelheid van het gat vooral afhangt van de richting en snelheid waarmee de twee zwarte gaten om hun as draaien voordat ze samensmelten.
Het onderzoeksresultaat van Heida is wellicht het topje van de ijsberg. Heida: “We hebben nog meer van dit soort vreemde röntgenbronnen gevonden. Maar voor die objecten hebben we eerst nog nauwkeurige metingen met de Chandra-satelliet van NASA nodig om de positie beter te bepalen.” Het vinden van meer weggeslingerde zwarte gaten levert een beter inzicht op in de eigenschappen van zwarte gaten voordat ze samensmelten. Dat proces zelf is in de toekomst misschien ook waar te nemen met de geplande LISA-satelliet. Sterrenkundigen hopen daarmee de zwaartekrachtsgolven te meten die de twee samensmeltende zwarte gaten uitzenden. Uiteindelijk moet die informatie antwoord geven op de vraag of superzware zwarte gaten in de kernen van melkwegstelsels zijn ontstaan uit het samengaan van vele lichtere zwarte gaten.
