De herkomst van de zogenoemde radionucliden blijft echter in nevelen gehuld.
In Noorwegen hebben onderzoekers eerder deze maand licht verhoogde hoeveelheden jodium-131 in de lucht aangetroffen. En in Zweden en Finland werden naast een verhoging van jodium-131 ook verhogingen van cesium-134, cesium-137 en kobalt-60 aangetroffen. Onduidelijk is nog waardoor de verhogingen van deze radionucliden veroorzaakt worden. Wel staat inmiddels vast dat de volksgezondheid niet in het geding is; hoewel er iets meer van deze radioactieve elementen in de lucht werden aangetroffen, waren de hoeveelheden nog steeds zo laag dat ze geen invloed hadden op mens of milieu.
Afkomst
Hoewel er in Nederland geen verhoging is gemeten, heeft het RIVM zich wel over de door de Scandinavische landen verzamelde data gebogen. Door te kijken naar metingen die op verschillende plaatsen in Noorwegen, Zweden en Finland zijn gedaan, kunnen er namelijk voorzichtige conclusies worden getrokken over de herkomst van de radioactieve elementen. Maar ook over het moment waarop zij zijn vrijgekomen en de totale hoeveelheid vrijgekomen radioactiviteit.
Helaas zijn er niet zo heel veel metingen gedaan, waardoor het lastig is om een exact punt van afkomst aan te wijzen. Maar een voorlopige analyse suggereert dat de radionucliden afkomstig zijn uit de richting van West-Rusland, zo stelt het RIVM.
Kernenergie
De vraag blijft natuurlijk waardoor deze radioactieve elementen zijn vrijgekomen. Is er iets misgegaan in een kernenergiecentrale? Of moeten we meer in de richting van kernwapens denken? Ook dat is niet helemaal duidelijk. Maar afgaand op de samenstelling van de radionucliden denkt het RIVM toch dat de radioactieve elementen hun oorsprong vinden in een kernenergiecentrale. Mogelijk is er een brandstofelement beschadigd geraakt, aldus het instituut.
Het is niet voor het eerst dat er sprake is van een in eerste instantie ietwat mysterieuze detectie van radioactieve elementen. In 2017 werden in diverse Europese landen ook iets verhoogde hoeveelheden ruthenium-106 gemeten. Omdat er toen behoorlijk wat metingen voorhanden waren, konden onderzoekers de herkomst van het radioactieve element vrij nauwkeurig vaststellen. Alle data wezen er toen op dat de Russische kerncentrale Majak de boosdoener was. Het was niet voor het eerst dat deze Russische kerncentrale negatief in het nieuws kwam. Bijna exact zestig jaar eerder vond hier namelijk al één van de grootste kernrampen uit de geschiedenis plaats. Het was tientallen jaren lang één van de best bewaarde geheimen van de Sovjet-Unie. En wat er in 2017 precies is gebeurd, blijft als het aan de Russen ligt, ook in nevelen gehuld. Zij hebben altijd ontkend dat er iets mis is gegaan bij Majak. Onderzoekers weten echter vrijwel zeker dat er bij het verwerken van gebruikte brandstofelementen iets fout is gegaan, waardoor er ruthenium-106 vrijkwam.
Waar de radioactieve elementen die nu boven Noord-Europa zijn gedetecteerd, precies vandaan komen, blijft dus onduidelijk. De Russen hebben al laten weten dat hun kernreactoren naar behoren werken en er in de omgeving van deze reactoren geen verhoogde hoeveelheden radioactieve elementen zijn aangetroffen.
