Wetenschappers hebben op de planeet zeker 37 vulkanen ontdekt die recent nog actief zijn geweest.
Het oppervlak van Venus is rijkelijk bedekt met vulkanen. Sterker nog: op het oppervlak van de planeet zijn meer vulkanen te vinden dan op elke andere planeet in ons zonnestelsel! Onduidelijk was echter of die vulkanen ook vandaag de dag nog actief zijn. Een nieuw onderzoek, verschenen in het blad Nature Geoscience, schept nu meer duidelijkheid en stelt dat in ieder geval een aantal van deze vulkanen recent nog van zich hebben laten horen.
Andere kijk op Venus
“Het is voor het eerst dat we naar specifieke structuren (op Venus, red.) kunnen wijzen en kunnen zeggen: ‘Kijk, dit is geen dode vulkaan, maar een vulkaan die vandaag de dag nog steeds actief is, misschien slaapt ‘ie, maar hij is niet dood,” aldus onderzoeker Laurent Montési. “Dit onderzoek verandert onze kijk op Venus enorm; van een planeet die grotendeels inactief is naar een planeet die nog steeds in beweging is en vele actieve vulkanen kan voeden.”
Wetenschappers zijn het er al een tijdje over eens dat op Venus vulkanen actief zijn geweest. Zo weten we al een tijdje dat Venus’ oppervlak aanzienlijk jonger is dan dat van bijvoorbeeld Mars en Mercurius, twee planeten die vanbinnen al behoorlijk zijn afgekoeld. Bovendien zijn er op het oppervlak van Venus zogenoemde coronae te vinden: ovaalvormige geologische structuren waarvan wordt aangenomen dat ze ontstaan doordat pluimen bestaande uit warm materiaal vanuit het binnenste van de planeet door de mantel en korst heen breken. Aangenomen werd echter dat die coronae al behoorlijk oud waren en Venus bovendien al zodanig is afgekoeld dat de geologische activiteit in het binnenste van de planeet flink is afgenomen en de korst vandaag de dag zo hard is dat warm materiaal dat toch nog probeert om door de korst heen te breken, daar niet in slaagt.
Simulaties
Maar kloppen die aannames wel? Montési en collega’s besloten ze te toetsen, door de vorming van coronae zoals we die op Venus aantreffen met behulp van geavanceerde computermodellen te simuleren. De simulaties geven een heel nauwkeurig beeld van hoe de coronae ontstaan. Maar nog veel belangrijker: ze wijzen uit dat relatief recent ontstane coronae unieke kenmerken hebben en het dus mogelijk is om deze ‘jonge’ coronae van de oudere te onderscheiden. Met die kennis op zak bestudeerden Montési en collega’s de coronae op Venus nogmaals. “We zijn in staat om vast te stellen dat zeker 37 coronae recent actief zijn geweest,” aldus Montési.
Clusters
Deze actieve coronae zijn niet netjes evenredig over het oppervlak van Venus verspreidt. In plaats daarvan vormen ze groepjes, die op een handvol locaties op Venus te vinden zijn. Het wijst erop dat er op Venus dus gebieden aan te wijzen zijn die vandaag de dag met name nog actief zijn. En dat geeft ons weer een iets beter idee van wat er onder het oppervlak van de planeet allemaal gaande is.
Bovendien biedt het handvatten voor toekomstige missies naar Venus. Je kunt dan onder meer denken aan de door de Europese ruimtevaartorganisatie voorgestelde missie EnVision. Tijdens deze missie zou een orbiter naar Venus worden gestuurd. De orbiter zou onder meer onderzoek moeten gaan doen naar vulkanische activiteit op de planeet. En dankzij deze nieuwe studie hebben we dus een iets beter beeld gekregen van de gebieden die de orbiter daarbij het beste onder de loep kan nemen.
Venus lijkt in veel opzichten op de aarde. De planeet – die ietsje dichter bij de zon staat – is grofweg even groot en heeft een vergelijkbare structuur. En nu blijkt deze dus ook over actieve vulkanen te beschikken. Maar daar houden de overeenkomsten vandaag de dag wel zo’n beetje op. Venus heeft namelijk te kampen met een behoorlijk uit de hand gelopen broeikaseffect. De dikke atmosfeer houdt alle warmte gevangen, waardoor de oppervlaktetemperaturen oplopen tot 465 graden Celsius. Aangenomen wordt dat het echter niet altijd zo geweest is. Veel wetenschappers denken dat Venus in beginsel nog veel meer van de aarde weghad en zelfs water herbergde. Als zij gelijk hebben, is de grote vraag wat ertoe geleid heeft dat de planeet op een gegeven moment zo’n andere richting in is geslagen en er vandaag de dag zo heel anders uitziet dan de aarde. Ook daar kan de EnVision-missie wellicht meer duidelijkheid over geven. De orbiter zou namelijk onder meer uit moeten gaan zoeken of Venus ooit daadwerkelijk oceanen bezat. Of de missie er daadwerkelijk komt, is overigens nog onduidelijk. Volgend jaar moet de knoop worden doorgehakt. Mocht EnVision werkelijkheid worden, dan zou deze in 2032 gelanceerd moeten worden.
