Wetenschap komt met ‘vaccin’ tegen nepnieuws

Het goede nieuws: er komt geen naald aan te pas!

De onderzoekers hebben namelijk een spelletje ontwikkeld dat mensen resistent kan maken voor desinformatie, oftewel nepnieuws. Verrassend genoeg kruip je tijdens het spelen van dit spelletje in de huid van iemand die nepnieuws verspreidt. En ja, daar word je wijzer van.

Kritische nieuwsconsumptie
“Als je weet hoe het is om in de schoenen te staan van iemand die actief probeert om jou te misleiden, zou dat de mate waarin je in staat bent om zijn misleidende technieken te detecteren en weerstaan, moeten vergroten,” legt onderzoeker Sander van der Linden, verbonden aan de universiteit van Cambridge, uit. “We willen je helpen om ‘mentale antilichamen’ aan te maken die je enigszins immuun maken voor de snelle verspreiding van desinformatie.” Collega Jon Roozenbeek voegt toe: “Je hoeft geen geweldige spindoctor te zijn om effectieve desinformatie te creëren (…) Maar het herkennen en weerstaan van nepnieuws vereist ook geen graad in mediastudies. Wij proberen niet om het gedrag drastisch te veranderen. In plaats daarvan proberen we een simpel denkproces te triggeren dat leidt tot een kritische en goed geïnformeerde nieuwsconsumptie.”

Twitterbots en photoshop
Het spel in kwestie moedigt gebruikers aan om het gesimuleerde publiek boos of wantrouwig of angstig te maken door het nieuws en de sociale media in het spel te manipuleren. Spelers moeten een publiek zien te verkrijgen voor hun polariserende berichten door bijvoorbeeld twitterbots en gephotoshopt bewijs in te zetten en complottheorieën de wereld in te slingeren. En dat alles zo overtuigend mogelijk. “We proberen spelers te laten ervaren hoe het is om een filterbubbel te creëren, zodat ze zich er meer van bewust worden dat ze er wellicht wel in leven,” aldus Van der Linden.

“We proberen spelers te laten ervaren hoe het is om een filterbubbel te creëren, zodat ze zich er meer van bewust worden dat ze er wellicht wel in leven”

Experiment
Maar werkt dat ook echt? Een eerste experiment suggereert van wel. Tijdens dit experiment werd een papieren versie van het spel gespeeld door zo’n 95 jongeren die gemiddeld zestien jaar oud waren. De jongeren werden in twee groepen opgedeeld: de ene groep kreeg het ‘vaccin’ toegediend, de andere groep deed dienst als controlegroep. De versie van het spel dat de eerstgenoemde groep speelde. richtte zich op de vluchtelingencrisis. Na afloop van het experiment kregen alle jongeren – dus ook de controlegroep – nepnieuws over dit onderwerp te zien. De jongeren die ‘behandeld’ werden tegen nepnieuws, kregen allemaal een specifieke rol toebedeeld. Sommige jongeren moesten bijvoorbeeld ontkennen dat er een vluchtelingencrisis was. Anderen moesten een complottheorie omtrent de vluchtelingencrisis aanhangen en verspreiden. Vanuit die rol kregen de jongeren de opdracht om een door de overheid uitgegeven factsheet over asielzoekers te manipuleren en dus in feite nepnieuws te genereren. Na afloop van het experiment bleken deze jongeren veel beter dan jongeren uit de controlegroep in staat om nepnieuws op waarde te schatten.

Online spel
Het is veelbelovend. En daarom tillen de onderzoekers het spel nu naar een hoger niveau. Ze hebben – in nauwe samenwerking met de Nederlandse organisatie die zich inzet tegen nepnieuws, DROG – een online, Engelstalige versie van het spel ontwikkeld dat iedereen kan spelen. Men hoopt dat het een grote, anonieme dataset oplevert die gebruikt kan worden om de effectiviteit van het spel verder te onderzoeken en te vergroten.

Nieuwsgierig geworden? Het spel duurt enkele minuten. De internationale (Engelstalige) versie kun je hier vinden. Er is ook een Nederlandstalige variant, die speel je hier. Het onderzoek naar het spel zal binnenkort verschijnen in het blad Journal of Risk Research en is hier al in te zien.

Bronmateriaal

"Fake news ‘vaccine’: online game may ‘inoculate’ by simulating propaganda tactics" - University of Cambridge

Afbeelding bovenaan dit artikel: MichaelGaida / Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd