De schachten vormen een grote cirkel met een diameter van meer dan twee kilometer.
Stonehenge is misschien wel één van de beroemdste prehistorische locaties op aarde. Wie denkt aan megalithische monumenten, denkt natuurlijk direct aan Stonehenge. Het grote, nog altijd mysterieuze monument bestaat uit een aarden wal rondom een cirkelvormig arrangement van grote, primitief bewerkte, staande stenen. Maar daar houdt het nog niet op. Want op steenworp afstand hebben onderzoekers nu een grote, nieuwe ontdekking gedaan.
Stonehenge is een megalithisch monument uit de Jonge Steentijd. Het monument is zo’n 2300 voor Christus opgericht. Hoewel de bedoeling van Stonehenge nog niet helemaal is achterhaald, had het complex in elk geval met begraven en de dood te maken. Aan Stonehenge hebben honderden, misschien wel duizenden mensen gewerkt. Het geheel bestaat uit tientallen stenen, die soms opnieuw werden afgebroken en in een andere samenstelling weer rechtop gezet. De zwaarste stenen van Stonehenge wegen zo’n 20 ton. Naar schatting kunnen 130 mannen een steen van één ton een kilometer ver transporteren, dus reken maar uit. Sommige bouwstenen kwamen uit Avebury, 30 kilometer ver, en een selecte reeks keien werd bijna 200 kilometer verderop gehaald, in Wales. Alleen al met het transport was men jaren zoet. Stonehenge moet dus wel een bijzondere betekenis hebben gehad, anders had de prehistorische mens zich nooit zoveel moeite getroost om het te bouwen en verbouwen.
Prehistorische schachten
Recent veldwerk en een grondige analyse hebben bewijs geleverd voor zeker twintig diepe, enorme prehistorische schachten. Elke schacht is meer dan tien meter breed en reikt zo’n vijf meter diep. Daarnaast vormen ze gezamenlijk een cirkel met een diameter van meer dan twee kilometer. De cirkel bevindt zich rondom de nederzetting Durrington Walls – één van de grootste ‘henge-monumenten’ van Groot-Brittannië – en de beroemde, kleinere prehistorische cirkel Woodhenge. Na datering blijken de schachten zo’n 4.500 jaar oud te zijn, wat betekent dat deze rond dezelfde tijd zijn gebouwd als Durrington Walls.
Volgens de onderzoekers is het een ongekende ontdekking. Want geen enkele vergelijkbare prehistorische structuur in het Verenigd Koninkrijk omvat zo’n groot gebied als de cirkel van schachten nabij Durrington. Bovendien is de structuur uniek. “Het geeft ons inzicht in het verleden waarin een nog complexere samenleving bestond dan we ons ooit konden voorstellen,” zegt onderzoeker Richard Bates.
Functie
De vraag is natuurlijk waar deze immense schachten precies voor dienden. Maar ook daar hebben de onderzoekers een idee over. De neolithische periode – die in verband wordt gebracht met de opkomst van de eerste boeren in Groot-Brittannië – wordt namelijk gekenmerkt door de ontwikkeling van sierlijke en soms zeer grote, rituele structuren en bouwwerken. Ook de grote steencirkel in Stonehenge is daar een goed voorbeeld van. De archeologen zijn dan ook van mening dat de schachten als grens dienden voor een heilig gebied. Zo zouden de enorme structuren mensen naar religieuze plaatsen binnen de cirkel geleid kunnen hebben. Ook zouden de enorme schachten een waarschuwing geweest kunnen zijn voor mogelijke indringers.
Kenmerken
Afgezien van de grote en ongekende schaal heeft de cirkel van schachten ook andere verrassende kenmerken. De grens lijkt opzettelijk te zijn aangelegd naast een ander prehistorisch monument, namelijk de Larkhill Causewayed Enclosure. Al met al lijkt het erop dat de destijdse architecten goed hebben nagedacht over waar de cirkel met schachten kwam te liggen. Zo’n zorgvuldige planning op zo’n enorme schaal is erg verbazingwekkend en benadrukt bovendien hoe belangrijk de positionering van de schachten was.
De bijzondere ontdekking levert mogelijk ook belangrijke inzichten op over het nog altijd raadselachtige monument Stonehenge. “Als de plaats waar de bouwers van Stonehenge woonden en feestten, is Durrington Walls de sleutel tot het ontsluiten van het verhaal van Stonehenge,” zegt onderzoeker Nick Snashall. “De ontdekking biedt ons dan ook nieuwe inzichten in de levens en overtuigingen van onze neolithische voorouders.”
