De Noord- en Zuidpool lijken door middel van het water dat ertussen stroomt met elkaar te communiceren.
Polaire ijskappen zijn niet alleen grote, statische ijsbergen. Ze zijn constant in beweging en evolueren over verschillende tijdschalen. Hierbij groeit en trekt het ijs zich terug, afhankelijk van het klimaat en de omringende waterstanden. Maar wie denkt dat de ijskappen dit op eigen houtje doen, heeft het mis. Een nieuwe studie suggereert nu namelijk dat de polaire ijskappen elkaar rigoureus beïnvloeden, ondanks de immense afstand tussen de Noord- en Zuidpool. Hoe? Door middel van het water dat ertussen stroomt.
Studie
In de afgelopen 40.000 jaar hebben beide polaire ijskappen enorme veranderingen ondergaan. Om de mechanismen te bestuderen die betrokken zijn bij het aansturen van deze veranderingen, maakten onderzoekers gebruik van numerieke modellen, een breed scala aan geologische gegevens en sedimentkernen van de oceaanbodem. Met deze informatie kon het team vervolgens voor het eerst de gelijktijdige veranderingen in zowel de zeespiegel, als de ijsdynamiek op beide halfronden simuleren. En dat voor de periode van iets voor de piek van de laatste ijstijd tot nu. “In deze studie krijgen we dus onder andere een beter inzicht in de oorzaken van de verandering van de Antarctische ijskap tijdens de laatste ijstijd, toen de wereldwijde ijsbedekking zich uitstrekte over Noord-Amerika en Noord-Europa,” vertelt onderzoeker Natalya Gomez in een interview met Scientias.nl.
Hoe de ijskappen elkaar beïnvloeden
De onderzoekers komen tot een interessante ontdekking. Naarmate het klimaat namelijk tijdens de laatste ijstijd afkoelde, werd er op het noordelijke halfrond steeds meer water opgesloten in landijs. “Dit leidde vervolgens tot een daling van de zeespiegel op Antarctica, waardoor de ijskap groeide,” legt Gomez uit. Toen het klimaat later opwarmde, begon het ijs op de Noordpool rap te smelten. “Het smeltende ijs op het noordelijk halfrond zorgde er vervolgens voor dat de zeespiegel rond Antarctica steeg,” gaat Gomez verder. “Hierdoor begon de ijskap zich juist terug te trekken.” Blijkbaar staan de twee ijskappen dus met elkaar in verbinding. “IJskappen kunnen elkaar over grote afstanden beïnvloeden door het water dat ertussen stroomt,” concludeert Gomez. “Het is net alsof ze met elkaar praten door middel van zeespiegel-veranderingen.”
Afstand
Het team beweert dat de dynamische veranderingen van de Antarctische ijskap alleen verklaard kunnen worden door veranderingen die zich op het noordelijke halfrond afspeelden en vice versa. Anders gezegd, de twee polaire ijskappen blijken, ondanks hun reusachtige afstand, elkaar toch rigoureus te beïnvloeden. En dus lijkt het erop dat de Noord- en Zuidpool meer met elkaar in wisselwerking staan dan gedacht. “Het is in eerste instantie heel verrassend om te bedenken dat de ijskappen, gescheiden door een immense oceaan, elkaar zo beïnvloeden,” zegt Gomez. “Maar als je nadenkt over de omvang van deze ijskappen – ze bestaan uit kilometers massief ijs dat zich over hele continenten uitstrekt – wordt het al logischer dat ze verstrekkende gevolgen kunnen hebben.”
Van groot belang
Volgens de onderzoekers is het van groot belang dat we de manieren waarop de twee poolkappen invloed op elkaar uitoefenen, doorgronden. “Het is heel belangrijk dat we het lot van de ijskappen en de snelheid waarmee de zeespiegel in deze opwarmende wereld stijgt, gaan begrijpen,” stelt Gomez. “En we kunnen inzicht krijgen in dit probleem door te kijken naar gegevens over hoe deze systemen in het verleden hebben gereageerd op klimaatveranderingen.” Door naar het verleden te kijken, kunnen we dus gaan begrijpen hoe ijskappen precies werken, wat hen tot verandering drijft en hoe ze verbonden zijn met andere delen van het aardsysteem. “We hebben de ijskappen echter nog niet lang genoeg met moderne instrumenten geobserveerd om grootschalige veranderingen te vernemen die we in de toekomst, als reactie op antropogene klimaatverandering, zullen gaan zien,” zegt Gomez. “Dit is de reden waarom geologische gegevens van grote veranderingen van de ijskappen zo waardevol zijn; ze kunnen ons helpen om de modellen te verbeteren.”
De studie leidt tot een interessant nieuw inzicht. “De omvang en complexiteit van ijskappen en de oceanen en de geheimen van het vroegere klimaat op aarde die verborgen liggen in de geologische gegevens, zijn fascinerend en inspirerend,” stelt Gomez. “De studie benadrukt bovendien hoe verweven het klimaatsysteem van de aarde is. Veranderingen op de ene locatie leiden tot veranderingen op een andere. Dit is belangrijk om te erkennen, niet alleen om de geschiedenis van de aarde te gaan begrijpen, maar ook om een beter beeld te krijgen van de toekomstige wereld naarmate het klimaat verder opwarmt.”
