Grote doorbraak in onderzoek naar anticonceptiepil voor mannen

Onderzoekers hebben een stofje gevonden dat ervoor zorgt dat sperma nauwelijks of niet meer vooruitkomt.

Al jaren wordt er onderzoek gedaan naar een ‘mannenpil’. De zoektocht naar een anticonceptiepil voor mannen is echter behoorlijk lastig gebleken. Maar er gloort hoop. Onderzoekers hebben namelijk een stofje gevonden dat eigenlijk alle eigenschappen heeft die het geknipt maken voor toepassing in een mannenpil. Zo lijkt het stofje afgaand op preklinisch onderzoek veilig en effectief. Daarnaast zijn de effecten ervan omkeerbaar; wanneer mannen het niet langer gebruiken, zijn ze vier tot zes weken later weer vruchtbaar.

Triptonide
Dat is te lezen in het blad Nature Communications. Het artikel handelt over het stofje triptonide, dat uit een plant kan worden gewonnen, maar ook in het laboratorium kan worden gemaakt. Onderzoek wijst uit dat het stofje toeslaat tijdens de laatste fase van de spermaproductie, waardoor sperma ontstaat dat niet of nauwelijks kan bewegen en zich dus ook niet naar de eicel kan begeven.

Aan de ontdekking van het stofje is jaren van onderzoek voorafgegaan, zo vertelt dr. Wei Yan. “Na jaren van basisonderzoek hebben we in 2009 in de zoektocht naar niet-hormonale anticonceptiemiddelen voor mannen een nieuw idee gelanceerd.” In plaats van op zoek te gaan naar middelen die sperma doden, besloten Yan en collega’s de pijlen te richten op middelen die sperma onbruikbaar maken. “We zijn vervolgens in de literatuur en database met stofjes en medicijnkandidaten gaan zoeken naar middelen die vervorming van sperma kunnen veroorzaken. We hebben er veel geïdentificeerd en er een aantal getest. En zo ontdekten we triptonide: een ideale kandidaat voor mannelijke anticonceptie.”

De zoektocht naar een mannenpil is al jaren bezig. Vooralsnog zonder succes. “De grootste uitdaging is – volgens mij – dat we geen goed begrip hebben van de biologische processen die leiden tot de productie en het goed functioneren van sperma,” aldus Yan. Dat maakt het lastig om sperma buitenspel te zetten.

Muizen en apen
Jarenlang preklinisch onderzoek met muizen en apen wijst uit dat dagelijkse inname van een bepaalde dosis van triptonide ertoe leidt dat mannetjes binnen 3 tot 6 weken onvruchtbaar zijn. Wanneer de behandeling gestaakt werd, waren de mannetjes binnen 4 tot 6 weken weer vruchtbaar. Ook wijzen de studies uit dat (langdurig) gebruik van het middel geen nadelige gezondheidseffecten heeft. “Afgaand op tien jaar aan uitgebreid onderzoek heb ik er alle vertrouwen in dat triptonide een ideale kandidaat kan zijn voor niet-hormonale anticonceptie voor mannen,” aldus Yan. Klinisch onderzoek zal uit moeten wijzen of het veelbelovende middel ook onder mensen werkt. En wie weet, komt de mannenpil er uiteindelijk dan toch nog.

Geduld
Op de vraag wanneer we een mannenpil gevuld met triponide precies mogen verwachten, moet Yan het antwoord schuldig blijven. “Een veelgemaakte grap binnen het onderzoeksgebied dat zich met de ontwikkeling van anticonceptie bezighoudt, stelt dat de mannenpil al vijftig jaar op rij nog maar vijf jaar op zich laat wachten.” Yan doet dan ook liever geen voorspellingen. Wel kan hij vertellen dat er eerst nog meer onderzoek nodig is om het middel op mensen te mogen testen. En die onderzoeken zullen nog zeker een jaar of twee in beslag nemen. “Als we de financiering ervan rond krijgen.”

Yan hoopt vurig dat het uiteindelijk allemaal leidt tot de eerste mannenpil. Want het is hoog tijd dat mannen meer mogelijkheden krijgen op het gebied van anticonceptie. “Het is een kwestie van sociale gelijkheid,” meent Yan. “Mannen en vrouwen zouden dezelfde verantwoordelijkheid moeten dragen voor anticonceptie en gezinsplanning. Veel mannen willen hun vruchtbaarheid controleren, maar de keuzes zijn beperkt (ze kunnen een condoom dragen of zich laten steriliseren). Daarnaast is wereldwijd gezien de helft van alle zwangerschappen onbedoeld, wat resulteert in abortussen met grote medische, financiële en fysiologische consequenties. Dat vertelt ons dat de op dit moment beschikbare anticonceptiemiddelen niet afdoende zijn. De mannenpil moet je dan ook zien als een extra optie. En hoe meer opties er zijn, hoe beter het in mijn optiek is.”

Bronmateriaal

"Nature: new compound for male contraceptive pill" - The Lundquist Institute (via Eurekalert)
Interview met Wei Yan
Afbeelding bovenaan dit artikel: Gerd Altmann from Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd