Mogelijk lavatunnels ontdekt nabij de noordpool van de maan

Dit kan het leven van de eerste maankolonisten een stuk aangenamer maken.

De eerste aanwijzingen voor lavatunnels nabij de noordpool van de maan werden gevonden op beelden van de maanorbiter LRO (Lunar Reconnaissance Orbiter). Een analyse van de beelden resulteerde in de ontdekking van een aantal putten in een grote krater nabij de noordpool. En de kans lijkt aanwezig dat deze putten de ingangen vormen naar een ondergronds netwerk van lavatunnels (zie kader).

Lavatunnels zijn ondergrondse kanalen waar ooit lava doorheen stroomde. Ze kunnen op twee manieren ontstaan. Bijvoorbeeld wanneer lava zich in breuken tussen gesteentelagen dwingt, uitzet en een heel netwerk van met elkaar in verbinding staande tunnels vormt. Daarnaast kunnen ze ontstaan als lava met een lage viscositeit vrij dicht onder het oppervlak stroomt en erboven een harde – en steeds dikker wordende – korst ontstaat. Die korst vormt als het ware een dak waaronder het gesmolten deel van de lava stroomt. In beide gevallen geldt dat de tunnels leeg kunnen komen te staan als de eruptie stilvalt. Lavatunnels zijn niet alleen op de maan te vinden: ook op aarde (bijvoorbeeld op Hawaii) treffen we ze aan en aangenomen wordt dat ook Mars ze bezit.

Suggesties
De putten zijn tussen de 15 en 30 meter breed en bevinden zich in de 70 kilometer brede Philolaus-krater. De binnenzijde van de putten ligt continu in de schaduw. Maar waarom denken onderzoekers dat ze toegang bieden tot lavatunnels? Onder meer omdat ze zich bevinden langs ‘rilles’: kronkelende kanalen op het maanoppervlak waarvan over het algemeen wordt aangenomen dat het ingestorte lavatunnels zijn. “De hoogste resolutiebeelden die we van de Philolaus-krater hebben, stellen ons niet in staat om met 100% zekerheid te zeggen dat het de ingangen van lavatunnels zijn, maar het zijn – afgaand op hun omvang, vorm, de lichtinval en geologische locatie – goede kandidaten,” aldus onderzoeker Pascal Lee.

Hier zie je een paar putten die op beelden van LRO zijn ontdekt. Afbeelding: NASA / Lunar Reconnaissance Orbiter / SETI Institute / Mars Institute / Pascal Lee.
Primeur
Tot voor kort waren ons zo’n 200 putten op de maan bekend. En velen ervan worden geassocieerd met lavatunnels. Maar het is voor het eerst dat er vergelijkbare putten nabij de polen zijn teruggevonden.

Belangrijke ontdekking
De ontdekking is belangrijk, omdat recent onderzoek suggereert dat in continu in de schaduw gelegen gebieden nabij de polen van de maan bevroren water zit opgeslagen. Dat waterijs zou goed van pas komen als we mensen naar de maan sturen om aldaar langdurig te gaan wonen en werken. Maar tot voor kort leek het zeer lastig om dat met regoliet vermengde waterijs te delven. Er zou namelijk flink wat grondverzet plaats moeten vinden. En dat wordt ook nog eens bemoeilijkt door het feit dat het niet meevalt om in dit gebied de voor de werkzaamheden benodigde zonne-energie op te wekken. Het ijs bevindt zich immers in permanent beschaduwde gebieden. Met de ontdekking van deze potentiële lavatunnels kan het beeld wat rooskleuriger worden. De tunnels kunnen het ondergrondse ijs namelijk misschien wat toegankelijker maken. Zo kunnen de tunnels toegang bieden tot het zeer koude ondergrondse poolgebied, waardoor dat grondverzet overbodig wordt. Bovendien sluiten de onderzoekers niet uit dat de lavatunnels zelf gevuld zijn met waterijs dat niet met regoliet vermengd is en dus een stuk gemakkelijker te winnen is. En als de lavatunnels ons toegang geven tot dat maanwater, kunnen we mogelijk ook weer een beroep doen op zonne-energie: dat zou net buiten de put – dat de onderzoekers vergelijken met een dakraam – opgewekt kunnen worden.

De onderzoekers zetten hun studie naar de putten op de maan voort. Vervolgonderzoek moet uitwijzen of het echt om lavatunnels gaat en of ze ijs herbergen. “Dit is een opwindende mogelijkheid die een nieuwe generatie astronauten of robots zou kunnen verkennen,” denkt Lee. “Het verkennen van de lavatunnels op de maan bereidt ons ook voor op het verkennen van de lavatunnels op Mars. Daar kunnen we de zoektocht naar leven uitbreiden naar de diepere delen van Mars waar we wellicht omgevingen vinden die warmer, natter en beter beschermd zijn dan het oppervlak.” “De ontdekking is opwindend en komt precies op tijd, nu we ons opmaken om terug te keren naar de maan,” voegt Bill Diamond, namens SETI toe. “Het herinnert ons er ook aan dat onze verkenning van andere hemellichamen niet beperkt moet blijven tot het oppervlak en door moet gaan tot in hun mysterieuze binnenste.”

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd